Trước ngày bầu cử 6/11, Hạ viện có 235 dân biểu cộng hoà, 193 dân chủ và 7 ghế trống. Thượng viện có 51 nghị sĩ cộng hoà, 47 dân chủ và 2 độc lập nhưng thường bỏ phiếu theo phía dân chủ.
Những con số đó là kết quả cùa kỳ tổng tuyển cử năm 2016, với Đảng Cộng hoà nắm đa số hai viện quốc hội và Donald Trump lên làm tổng thống qua một đêm đếm phiếu nhiều ngạc nhiên.
Những ngày trước đó các thăm dò dư luận và giới phân tích đều tiên đoán gần như chắc chắn là Hillary Clinton sẽ thắng cử tổng thống, nhưng kết quả ngỡ ngàng.
Bầu cử năm nay, truyền thông cân nhắc hơn, tuy vẫn có nhiều kết quả thăm dò nhưng không có tiên đoán với mức tin tưởng cao là kết quả sẽ ra sao, dù phía dân chủ được cho là có lợi thế hơn.
Trên truyền hình, các nhà bình luận của Fox News có khuynh hướng đưa ra nhận định với chiến thắng cho cộng hoà, còn CNN hay MSNBC cho rằng dân chủ sẽ thắng.
Năm nay cử tri rất quan tâm đến bầu cử mà theo họ là vì bảo hiểm y tế, vì nhân cách của Trump, vì nền kinh tế và vì chính sách đối với người nhập cư. Trước ngày 6/11 đã có trên 30 triệu cử tri bỏ phiếu sớm ở 30 tiểu bang nơi cho dân được bầu chọn sớm. Trong khi đó Tổng thống Trump và cựu Tổng thống Obama đã đi nhiều nơi vận động cho ứng viên của đảng mình cho đến ngày cuối của cuộc vận động tranh cử.
Trong ngày bầu chọn, một số nơi cử tri đã phải xếp hàng dài chờ hai, ba tiếng đồng hồ mới có cơ hội hoàn tất nhiệm vụ công dân.
Bốn giờ chiều ở California, tức 7 giờ miền đông nước Mỹ, 5 tiểu bang ở bờ đông bắt đầu việc đếm phiếu.
Ngay khi đó, kênh truyền hình CNN, Fox News và MSNBC đều đưa ra những kết quả đầu tiên với hai thượng nghị sĩ đương nhiệm Bernie Sanders – Độc lập – của bang Vermont và Tim Kaine – Dân chủ – của bang Virginia được cho là đã thắng ngay. Điều này không ngạc nhiên vì đó là hai ứng viên với bề dày kinh nghiệm chính trường nên không quan ngại sự cạnh tranh của các đối thủ.
Năm tiểu bang kế tiếp được chú ý là Florida, Tennessee, Indiana, Missouri và Texas với các cuộc tranh chức vào Thượng viện gay cấn cho đến giờ chót giữa hai ứng viên. Đảng Cộng hoà chiến thắng ở bốn tiểu bang, riêng Florida tuy cộng hoà hơn phiếu nhưng vì số phiếu cách biệt chưa đến 0.5% và như thế sẽ có đếm phiếu lại.
Chưa đến nửa đêm giờ miền Đông, tức 9 giờ ở California, các cơ quan truyền thông đều đưa ra dự đoán kết quả là Cộng hoà sẽ vẫn kiểm soát Thượng viện, với tỉ số cao hơn 51/49 như trước bầu cử, có thể là 53/47 và Hạ viện sẽ chuyển đa số sang Dân chủ, với con số bao nhiêu thì chưa rõ lắm vì nhiều nơi còn đang đếm phiếu.
Đến sáng sớm 7/11, kết quả bầu Quốc hội là 52/44 Cộng hoà đa số và 222/199 Dân chủ đa số.
Kết quả như thế là đúng với những thăm dò đưa ra trước ngày bầu cử. Tuy nhiên năm nay mọi thông tin thăm dò khi các cơ quan truyền thông đưa ra đều dè dặt, và thường kèm theo dự đoán là nhiều nơi hai ứng viên của hai đảng có sự ủng hộ của cử tri quá sát nhau nên không rõ sóng sẽ đổ về đâu, vì sợ xảy ra tình trạng truyền thông vượt vị đưa ra tiên đoán Hillary Clinton thắng cử tổng thống trong đêm bầu chọn tháng 11/2016.
Kết quả dành cho các ứng viên gốc Việt trong kỳ bầu cử này, cho đến 8 giờ sáng ngày 7/11 ghi nhận được như sau:
Dân biểu Stephanie Murphy (tức Đặng Thị Ngọc Dung), Đảng Dân chủ, Đơn vị 7 Florida, tái đắc cử nhiệm kỳ hai vào Hạ viện Hoa Kỳ.
Luật sư Trâm Nguyễn, Đảng Dân chủ, ra tranh cử lần đầu và được bầu vào Hạ viện Tiểu bang Massachussetts.
Joe Nguyễn, Đảng Dân chủ, được bầu vào Thượng viện Tiểu bang Washington, Đơn vị 34. Cũng tại bang này còn có ủy viên giáo dục Mỹ-Linh Thái, Đảng Dân chủ, được bầu vào Hạ viện Tiểu bang, Đơn vị 41.
Tại Quận Cam, thủ phủ của người Việt California, Janet Nguyễn, Đảng Cộng hoà, tái đắc cử nhiệm kỳ hai vào Thượng viện Tiểu bang, Đơn vị 34. Nghị viên Tyler Diệp, Đảng Cộng hoà, đắc cử vào Hạ viện Tiểu bang, Đơn vị 72.
Trí Tạ tái đắc cử thị trưởng Westminster. Hội đồng thành phố có Tài Đỗ và Chí Charlie Nguyễn được số phiếu cao nhất và có khả năng cao sẽ đắc cử.
Thành phố Garden Grove có các Nghị viên Phát Bùi và Thu-Hà Nguyễn tái đắc cử.
Nghị viên Michael Võ tái đắc cử tại thành phố Fountain Valley.
Dina Nguyễn tái đắc cử ủy viên Thủy cục Quận Cam. Andrew Nguyễn đắc cử ủy viên Sở Vệ sinh Thành phố Midway.
Trên San Jose, cuộc tái tranh cử của Nghị viên Tâm Nguyễn ở Khu vực 7 San Jose đã rất cam go, nay với kết quả cũng quá xít xao là 4,994 phiếu cho Tâm Nguyễn và 4,981 cho Maya Esparza, hơn kém nhau chỉ 13 phiếu, và còn một số phiếu phải kiểm trong những ngày tới nên kết quả hiện thời chưa chắc chắn.
Tối hôm qua, trong họp mặt chờ đón kết quả với mấy chục ủng hộ viên, kết quả ban đầu được quận hạt đưa lên với Tâm Nguyễn hơn đối thủ gần 15%.
Nghị viên San Jose Khu vực 4 Lân Diệp cũng có mặt cùng đồng nghiệp và đồng hương, khi đó Nghị viên Tâm phát biểu là hai anh em trước đó nói chuyện với nhau thì Tâm nói với Lân là sẽ thắng đối thủ 11 phiếu, để hơn Lân. Đó là chuyện vui, nhưng có thực vì trong lần bầu chọn trước đây, Lân Diệp chỉ hơn đối thủ 10 phiếu.
Với kết quả tạm thời của Tâm Nguyễn, đang hơn đối thủ chỉ 13 phiếu, và kết quả bầu chọn nghị viên Khu vực 4 hai năm trước, cho thấy lá phiếu rất của cử tri rất quan trọng. Nếu cộng đồng người Việt tích cực tham gia bầu cử, các ứng viên gốc Việt đủ tài đức và gần gũi với cộng đồng sẽ có nhiều cơ hội thắng.
Kết quả bầu cử ngày 6/11 vừa qua cho thấy voi – biểu tượng của Đảng Cộng hoà và lừa – biểu tượng của Đảng Dân chủ ngang ngửa nhau. Có thắng có thua.
Các ứng viên gốc Việt cũng có người theo trào sóng xanh, tức Đảng Dân chủ, đã được bầu chọn ở các tiểu bang Washington, Massachussetts.
Riêng tại Quận Cam, thủ phủ của người Việt và cũng là chiếc nôi của Đảng Cộng hoà, hai ứng viên gốc Việt của đảng này sẽ có mặt trong lập pháp tiểu bang, Janet Nguyễn tái đắc cử vào Thượng viện và Tyler Diệp vào Hạ viện Tiểu bang California.
Đây là kỳ tranh cử gay go nhất giữa hai đảng trong gần một thập niên qua và chắc chắn hai năm tới sẽ còn nhiều tranh luận, xung đột giữa Cộng hoà và Dân chủ.
Nếu hai đảng không có những thoả hiệp để cùng nhau đem lại lợi ích cho dân, bầu cử 2020 sẽ hứa hẹn nhiều sôi nổi hơn kỳ này. Vì cử tri sẽ bầu cả tổng thống và quốc hội.
Bùi Văn Phú
