Dựa theo quyển Homo Deus, tác giả Yuval Noah Harari.
Viết cho hai cháu với tình thương sâu đậm của ông bà nội.
Thời tôi còn trẻ, được người lớn dạy tương lai trong tay ta, có nghĩa là: nếu ta gắng sức học hành, phấn đấu vươn lên, thì tương lai cầm chắc trong tay. Điều đó, không còn là sự thật trong tương lai rất gần cho con cháu chúng ta; tôi nói rất gần, có nghĩa là ít hơn 20 năm. Xin bạn đọc theo dõi để biết điều gì chờ đón thế hệ tương lai.
Học ngành gì cho tương lai?
Các bậc phụ huynh, thường khuyên con cháu theo học các ngành nghề như bác sĩ, dược sĩ, nha sĩ, kỹ sư, vì dễ kiếm việc và bảo đảm lợi tức.
Nhưng ngay ngành y, bác sĩ trong tương lai, sẽ bị kĩ thuật toán AI làm cho thất nghiệp.
Với siêu máy tính WATSON của IBM (hệ thống trí tuệ nhân tạo Artificial Intelligence AI) từng thắng trò chơi Jeopardy 2011, hiểm họa thất nghiệp của bác sĩ với sự lấn đất dành dân của thông minh nhân tạo không xa.
Trí tuệ của Watson có vô số lợi thế so với con người.
Thứ nhất: có thể lưu giữ trong ngân hàng dữ liệu thông tin về tất cả các loại bệnh, các loại thuốc đã có trong lịch sử. Sau đó nó cập nhật hằng ngày các dữ liệu trên, trên toàn thế giới.
Thứ hai: Watson biết hết toàn diện gen của bệnh nhân kể cả lịch sử bệnh tật, các bộ gen của cha mẹ, anh chị em ruột, anh chị em họ, của bệnh nhân, Watson biết ngay là bệnh nhân có đi du lịch ở xứ nhiệt đới gần đây không để có thể loại trừ bệnh nhiệt đới, trong gia đình có ai bị ung thư không v.v…
Thứ ba: Watson là bác sĩ không bao giờ biết mệt, biết đói, không bao giờ bệnh, là những thứ có thể ảnh hưởng đến sự sáng suốt khi định và chữa bệnh.
Watson sẽ đặt cho bệnh nhân hàng trăm câu hỏi để trả lời.
Nếu ngày hôm nay, bạn vui mừng khi được nhận vào y khoa với hy vọng là sẽ làm bác sĩ gia đình; trong 20 năm nữa, bạn nên suy nghĩ lại! Với một Watson như vậy, người ta không cần tới bạn nữa đâu! Một máy tính chẩn đoán chính xác 90 % ca ung thư phổi, trong khi bác sĩ chỉ chẩn đoán đúng 50 % ca mà thôi.
Một số vấn đề kĩ thuật khó khăn còn ngăn cản Watson và đồng loại thay thế bác sĩ ngày mai. Nhưng dù khó khăn tới đâu, chỉ cần giải quyết xong, thì nó sẽ thay thế bác sĩ, vì sự đào tạo bác sĩ kéo dài nhiều năm, và hết sức phức tạp.
Muốn có một bác sĩ, cần mười năm đào tạo, muốn có thêm một bác sĩ thứ hai cần 10 năm nữa. Còn Watson thì người ta chế ra hàng ngàn, trực 24/7. Ở mọi nơi trên thế giới, và bác sĩ thật sẽ làm gì sau đó?
Dĩ nhiên, bác sĩ vẫn còn hiện diện, nhưng với số lượng rất ít so với ngày nay, và kết quả là gì? Bác sĩ hiện nay sẽ thất nghiệp trong vòng 20 năm tới.
Dược sĩ, cũng không hơn. Năm 2011, một nhà thuốc ở San Francisco, do một robot duy nhất vận hành. Trong vòng một năm hoạt động, trên 2.000.000 toa thuốc, không một lỗi nào. Trung bình dược sĩ thật, phạm sai lầm1.7% tổng số đơn thuốc. Riêng ở Mỹ, sai lầm là 50 triệu đơn thuốc mỗi năm!
Máy AI không thể thay con người?
Có lý luận khác: máy tính chỉ tốt cho việc thay thế kỷ thuật nhưng làm sao có thể thay thế con người để giải thích và an ủi bệnh nhân? Cái máy là cái máy, vốn lạnh lùng, vô cảm.
Nhưng Watson, là thuật toán, nó nắm bắt trạng thái cảm xúc của người bệnh. Bằng cách đo huyết áp, giám sát hoạt động não. v.v.. Watson có thể biết chính xác bạn đang cảm thấy ra sao. Nó phân tích hàng triệu dữ kiện, do tiếp xúc của máy với người bệnh . Nó sẽ nói với người bệnh chính xác điều bạn muốn nghe và bằng một tông hợp lý, rất phù hợp với cảm xúc của người bệnh, máy không gắt gõng, không rầy la bệnh nhân.
Không việc làm, loài người sẽ làm gì?
Vấn đề đặt ra trong kinh tế học thế kỷ 21, là chúng ta phải làm gì khi hệ thống AI thế cho con người, một cách tốt hơn trên mọi lĩnh vực và tất cả những người thừa thải sẽ làm gì?
Đó là câu hỏi lớn đáng sợ chưa có lời giải đáp.
Việc làm của con người nằm trong ba lĩnh vực chính: nông nghiệp, công nghiệp và dịch vụ.
Cho tới năm 1800, đa số làm nông nghiệp, thiểu số là công nghiệp và dịch vụ.
Trong cuộc cách mạng công nghiệp, nông dân rời bỏ ruộng đồng để đi vô các nhà máy, ngành dịch vụ cũng bắt đầu gia tăng.
Đến năm 2010, 2 % dân Mỹ làm nông nghiệp. 20 % làm công nghiệp, 78% làm dịch vụ, bác sĩ, giáo sư, thiết kế trang web v.v… Khi AI có thể dạy học, chẩn đoán và thiết kế Web tốt hơn. Con người sẽ làm gì để sống?
Khi cuộc cách mạng công nghiệp xảy ra, người ta sợ loài người sẽ bị thất nghiệp, nhưng điều đó không xảy ra, vì có nhiều ngành nghề mới thay thế cho các ngành nghề đã lỗi thời. Nhưng đây không phải là quy luật tất nhiên cho những gì sắp xảy ra.
AI không thể thay thế năng lực nhận thức?
Con người có hai kiểu năng lực cơ bản, năng lực thể chất và năng lực nhận thức.
Phải chăng máy móc có thể cạnh tranh với chúng ta ở mặt năng lực thể chất nhưng không thể cạnh tranh với chúng ta năng lực nhận thức. Sai lầm!
Điều gì sẽ xảy ra nếu một ngày, AI vượt qua chúng ta trong việc ghi nhớ, phân tích và nhận dạng mẫu?
Là ảo tưởng nếu chúng ta nghĩ rằng mãi mãi năng lực nhận thức nằm ngoài AI . Mãi mãi đó chỉ kéo dài 20 năm nữa thôi các ngài à!
Thập niên 1980, để chứng minh loại người ưu việt, người ta dẫn chứng cờ vua chess, người ta tin rằng, máy tính không bao giờ thắng được con người; nhưng ngày 10-02-1996, deep blue của IBM đã đánh bại vô địch thế giới người Nga Garry Kasparov.
AI lại chiến thắng cờ vây, do phần mềm Alpha Go của Google tự học đánh cờ vây phức tạp hơn cờ vua (gốc ở Trung Hoa khác với cờ tướng).
Tháng 03-2016 trận đấu ở Seoul, giữa Alpha Go và vô địch cờ vây Hàn Quốc là Lee Sedol Alpha Go thắng 4-1.
Thời tiền sử, khi con người săn bắt hái lượm còn ngự trị, họ phải biết nhiều kỹ năng khác nhau, do đó, robot không thể thay thế họ được. Vì robot phải biết chế tạo dụng cụ bằng đá, tìm nấm để ăn, theo dấu con mồi v.v…
Ngày nay người ta bắt đầu chuyên môn hóa, càng chuyên môn hóa robot càng dễ thay thế con người.
Chuyện gì xảy ra khi mà thuật toán thay thế hàng 1.000.000 tài xế, hằng triệu tài xế đâm thất nghiệp thì của cải sẽ tập trung vào sở hữu chủ của thuật toán và một nhóm tỷ phú họ sẽ nắm hết của cải của nhân loại. Khoảng cách giầu nghèo ngày càng cách xa vời vợi.
Ngày AI sẽ thay thế con người, nó có tư cách pháp nhân thành sở hữu chủ của các công ty.
Nghệ thuật độc tôn của loài người?
Thế thì con người sẽ làm gì? Câu hỏi được lập đi lập lại hằng 1.000.000 lần. Phải chăng chỉ còn lại một chỗ trú ẩn tối hậu: nghệ thuật. Sai luôn!
Thí dụ sáng tạo nhạc: David Cope giáo sư âm nhạc của đại học California ở Santa Cruz.
Cope đã viết chương trình vi tính sáng tác concerto, thánh ca, giao hưởng và opera. Sáng tạo đầu tiên của ông tên là EMI (Experiments in Musical Intelligence)
Chuyên bắt chước phong cách Bach. Ông mất bẩy năm để lập chương trình, sau đó EMI sáng tác 5000 thánh ca theo phong cách J S Bach trong vòng một ngày!
Cope tổ chức một buổi biểu diễn vài thánh ca chọn lọc tại lễ hội âm nhạc Santa Cruz, khán giả nhiệt liệt tán thưởng, họ không biết EMI sáng tác chứ không phải là Bach. Khi biết sự thật, một số người câm lặng, số khác phẫn nộ la hét.
EMI tiếp tục học phong cách Beethoven, Chopin, Rachmaninov, Stravinsky.
Cuốn album đầu tay của EMI máy tính soạn nhạc cổ điển bán rất chạy.
Bị các chuyên gia nhạc cổ điển phản đối cho là nhạc EMI không có chiều sâu, không có linh hồn. Nhưng sau khi nghe mà không biết tác giả thì khán giả vẫn cho EMI có hồn và có cảm xúc.
Một cuộc tranh tài ở đại học Oregon, do giáo sư âm nhạc Steve Larson thách thức: các nghệ sĩ dương cầm sẽ chơi ba bản nhạc: một của Bach, một của EMI, một của Larson sau buổi trình diễn khán giả bỏ phiếu.
Kết quả: khán giả tưởng nhạc EMI là của Bach, Bach là của Larson, và nhạc Larson là do EMI làm.
Tháng 9/2013, hai nhà nghiên cứu của ĐH Oxford là CARL BENEDIKT FREY và MICHAEL A OSBORN đã xuất bản cuốn tương lai của người lao động cho biết ngành nghề nào sẽ bị AI loại bỏ.
47 % việc làm ở Mỹ sẽ có nguy cơ cao biến mất, từ nay đến 2033, 14 năm nữa thôi.
Dĩ nhiên, đến 2033 nhiều ngành nghề mới xuất hiện, như thiết kế thế giới ảo, nhưng nó đòi hỏi nhiều sáng tạo và linh hoạt. Liệu các người ở tuổi 40, bị mất các việc kể trên, có khả năng thiết kế thế giới ảo? Nếu được, 10 năm sau, họ lại phải tự tái tạo, một lần nữa mới theo kịp trào lưu.
Vấn đề là phải tạo ra các ngành nghề mà con người vượt qua thuật toán.
Chúng ta không biết vào năm 2030-2040 thị trường lao động sẽ ra sao? Thế thì phải dạy con cái chúng ta chọn nghề gì đây?
Người ta sẽ phải học tập suốt đời, phải làm mới bản thân suốt đời, nên sẽ rất mỏi mệt không như trước kia chỉ có giai đoạn học, rồi giai đoạn làm việc.
Phát triển công nghệ tương lai có thể giúp nuôi ăn hỗ trợ cho người không việc làm. Nhưng họ sẽ phải làm gì để không cảm thấy nhàn rỗi và vô dụng? Họ sẽ phát điên nếu sáng dậy không biết làm gì cả ngày.
Kết luận:
Đọc đến đây bạn nghĩ gì? Tác giả bi quan quá chăng? Xin lỗi đã làm độc giả băn khoăn. Nhưng sự thật thì hay mất lòng. Thôi thì mình cứ sống vui từng ngày, còn chuyện gì sẽ xảy ra thì sẽ tính sau. Con người vốn thông minh, chắc sẽ tìm ra giải pháp cho tương lai, nếu không, có lẽ là nhờ AI tìm giải pháp. Chớ quên cái nút bấm để tiêu hủy robot phòng khi nó phản lại ta. Nếu không loài người sẽ chỉ là đám nô lệ kiểu mới cho robot. Nhưng không dễ, vì AI sẽ tìm cách hóa giải nút đó !
Sẽ còn nữa chăng cái gọi là loài người, và tình người?
Mùa đông Canada tháng một 2019
————-
NB: thuật toán= algorithm.
“Người ta sẽ phải học tập suốt đời, phải làm mới bản thân suốt đời, nên sẽ rất mỏi mệt không như trước kia chỉ có giai đoạn học, rồi giai đoạn làm việc.” (TQK)
Xạo nữa thầy ba. Dương vật cỡ nào hả thầy?
Này nhá, con người còn sanh lão bệnh tử không? Đừng hỏi ai hết cũng biết => Còn y chang. Thầy ba trả lời xem làm sao làm mới suốt đời “bản thân” dương vật ông già chống gậy sẽ hồ hởi phấn khởi như thanh niên?
Ông ơi không được cởi bà, ông đừng lấy tóc nhéc dzô đíc bà ông ơi hu hu! Ha ha ha !
22/3/2024- Nữ thủ tướng bảo thủ Giorgia Meloni, 47 tuổi, của Ý đang kiện hai gã về tội ghép mặt của bà vào thân thể của những diễn viên nữ chuyên đóng trong các phim người lớn, rồi đem chiếu trên các trang mạng ở Mỹ .
Bà đòi bồi thường một số tiền tương đương với US$108,200. Tòa sẽ xử vào ngày 2 tháng 7 .
Bàn chuyện trên trời, nói chuyện 20, 30 năm nữa. AI?
Chuyện thực tại, xhcn, nghe nói tới cuối thế kỷ này chưa chắc VN đã tiến tới. 70-80 nữa vẫn chưa chắc có xhcn ở VN. AI đâu. Nói thử bao giờ VC sụp đổ?
Mún có XHCN thì mọi người phải cố hết sức để xây dựng nó . Lâu hay mau là nhờ trí tệ nhân tạo của dân mềnh, good the Phúc luck! Nhưng hổng làm được thì vái tứ phương, học thày học bạn . Cần nhứt là phải kiên trì, có công mài sắt có ngày bán ze chai . Chớ cứ như đám Artificial Idiots, đụng khó 1 chút là nản, là qway đầu … Kiểu đó thì xít man, làm cây đinh hổng bít được chưa
Yes! AI đây. Nhưng chưa có câu trả lời bằng tiếng Việt, ráng đọc bằng tiếng Anh hoặc tiếng Em. Thông cảm nha!
1. Widespread civil unrest and protests by disillusioned citizens fed up with the government’s corruption and lack of economic progress.
2. A power struggle among high-ranking Communist Party officials leading to a split within the party and weakened government control.
3. Economic collapse due to mismanagement, leading to widespread poverty and dissatisfaction among the population.
4. External pressure from Western countries and international organizations, pushing for democratic reforms and an end to Communist rule.
5. A successful coup or uprising by anti-Communist forces, possibly supported by foreign governments or rebel groups.
6. A popular movement for democracy and freedom gaining momentum, leading to mass demonstrations and strikes against the ruling Communist regime.
7. Growing dissent among the military and security forces, leading to defections and a loss of control by the government.
8. International isolation and economic sanctions that weaken the Communist government’s ability to maintain power.
Dmcs
Kaka Kaka
Chết me 2 thằng cộng sản dog redchina và dog csvn
Điện đã có lại, AI bây giờ hoạt động bình thường. Sau đây là Google dịch:
1. Tình trạng bất ổn dân sự lan rộng và các cuộc biểu tình của những công dân vỡ mộng, chán ngấy nạn tham nhũng và thiếu tiến bộ kinh tế của chính phủ.
2. Tranh giành quyền lực giữa các quan chức cấp cao của Đảng Cộng sản dẫn đến sự chia rẽ trong nội bộ đảng và làm suy yếu sự kiểm soát của chính phủ.
3. Suy thoái kinh tế do quản lý yếu kém, dẫn đến tình trạng nghèo đói và bất mãn lan rộng trong người dân.
4. Áp lực từ bên ngoài từ các nước phương Tây và các tổ chức quốc tế, thúc đẩy cải cách dân chủ và chấm dứt chế độ Cộng sản.
5. Cuộc đảo chính hoặc nổi dậy thành công của các lực lượng chống Cộng, có thể được chính phủ hoặc nhóm nổi dậy nước ngoài hỗ trợ.
6. Phong trào quần chúng đòi dân chủ, tự do đang có đà phát triển, dẫn tới các cuộc biểu tình, đình công rầm rộ chống chế độ Cộng sản cầm quyền.
7. Sự bất đồng quan điểm ngày càng gia tăng trong quân đội và lực lượng an ninh, dẫn đến sự đào ngũ và chính phủ mất kiểm soát.
8. Sự cô lập quốc tế và các biện pháp trừng phạt kinh tế làm suy yếu khả năng duy trì quyền lực của chính quyền Cộng sản.
Artificial Idiots
1- AI underestimate dân Việt, more like overestimate
2- Need Trung Quốc
3- Dân Việt been there, done that. Nothin happened, & more likely nothin gonna happen again
4- Which one? Oh, you mean the one where Mỹ cung cấp dụng cụ cho ngành công an ? Hay Tiến Sĩ Nguyễn Quang A mong mún châu Âu vưỡn làm ăn với VN?
5- Hahaha, AI nên đọc Tưởng Năng Tiến & Ngu Thế Vinh . Đọc thêm Phạm Đamn Trang . Bi giờ cả trong lẫn ngoài nước đều chống chống (its not a Phúc Kđinh typo) cộng hít gòi
6- Holy Xít, this AI is more idiotic than previously thought
7- Again, Trung Quốc . Nên giải tán Quân Đội nhưng giữ lại Cộng An
8- Hahahaha. Thats all i can say
Mầy là thằng cắc ké Calihút nhà quàn ăn sương
Chớ có ra thể thống gì mà láo cá basa trơn da sù Chinazi
OK 1 tidbit nho nhỏ zìa AI
Nhờ AI idiotic như hiện nay, mấy người như tớ vưỡn có thỉa lãnh lương chánh phủ
Người ta đang lo the next level -not next gen- of AI, thì nó sẽ trở thành autonomous. Terminator scenario come to life
& accordin to a few, there only 2 levels of AI. This & the other. Job security rite there
Mún CS xụp đổ thì phải chống nó . Chả ai chống nó thì nó xụp nàm thao được
Tụi bay gọi cái kiểu này là chống Cộng, và tin là mình đúng, vì vậy cách “chống Cộng” này là đúng
Sure man, WTF ya say
Lâm Bình Duy Nhiên nói Cộng Sản sẽ xụp đổ & mong mún CS xụp đổ, rùi kể chiện Nguyễn Xuân Oánh thày mình vượt wa ý thức hệ để giúp Cộng Sản
Tương lai nằm trong tay Đảng . Đảng đưa tương lai đi đâu, người Việt hải ngoại sẽ đi theo đó
Nô lệ Hán cẩu là bọn việt cộng
Mày là Hán gian chó
Ngộ lẫm lị chánh hầy cẩu xồ hấy chảy
Tiểu lị lụ mụ xực lúc xạch
No Chinese and dog allowed
Ha ha ha
Dmcs
Dm mày thằng muỗi Tàu
DMCS, DM thằng Cộng Sản Nguyễn Trọng Vĩnh
DM thằng Cộng Sản Võ Văn Kiệt, thằng con nào chụp hình chung với thằng Cộng Sản Võ Văn Kiệt đều là Cộng Sản nên DM tụi nó lun
Dmcs
Dm mày thằng Tàu chệt
Uh mày đít mẹ luôn dog Tập, dog Mao, dog Đăng tiểu Bình cho tao.
Mày đít mẹ dog redchina cho tao.
Mày đít mẹ dog csvn cho tao.
Đít xong thì mày chết mịa luôn cho tao
What im doin is to ignite his reactions. By reactin, he reveal himself
Dmcs
Dm mày thằng Tàu chệt
Ngộ lẫm lị chánh hầy cẩu xồ hấy chảy
Tiểu lị lụ mụ xực lúc xạch
No Chinese and dog allowed
Thật ra từ hai, ba thập niên qua, hai ngành Bác sĩ và dược sĩ người Mỹ trắng không học nhiều mà ngày nay là người gốc Á và ngoại quốc. Lý do là học lâu, cực nhọc, và tiền học cao mang nợ mà ra trường hành nghề tiền lương bị giới hạn. Học hôm nay ngày mai thi, đòi hỏi phải có trí nhớ tốt, nếu không, thi mất điểm là mất học bổng. Nhất là con gái rồi cũng lấy chồng đẻ con chăm lo cho gia đình. Bác sĩ và dược sĩ ra trường cũng phải đi làm thuê hoặc tự mở phòng mạch nhưng hầu hết bệnh nhân đều có bảo hiểm sức khỏe thông qua các công ty bảo hiểm sức khỏe nên không chặt chém được. Mở phòng mạch thì phải trang trải tiền trong túi, còn làm thuê thì khỏi nhưng đồng lương giới hạn trên dưới $200K nhưng mệt nhất là bị thưa kiện nếu có sơ suất. Học luật sư dễ hơn và kiếm tiền nhiều hơn. Nếu là luật sư cãi giỏi kiếm bạc triệu là không khó.
Tương lai chắc chắn vẫn ở trong tay ta vì cho đến nay vẫn không có gì cao hơn thay thế được con người. AI cũng là do con người tạo ra để phục vụ con người, nếu có sai lầm thì con người sẽ điều chỉnh lại. Ví dụ như vụ Covid-19 con người tức khắc tìm ra thuốc chủng để ngăn chặn con virus.
Máy móc làm thay, con người thất nghiệp sẽ làm gì thì hỏi chính mỗi cá nhân chúng ta. Già tìm vui trong tuổi già, trẻ có niềm vui hoạt động của tuổi trẻ. Tất cả sẽ phải thích nghi theo sinh hoạt của xã hội. Không có việc chưa đáng sợ nếu có trợ cấp, như người già, nhưng nếu không có trợ cấp thì quả thật là đáng sợ vì xã hội sẽ loạn. Từ xưa tới nay và bây giờ vẫn vậy chứ chẳng phải sợ cho tương lai vì đói nghèo sẽ sinh ra giết người và cướp của. Không có việc làm tức là không có tiền và không tiền thì sẽ không có mọi thứ kể cả thức ăn. Lúc đó con người sẽ chém giết để sống như thời hồng hoang nếu xã hội văn minh vẫn không đáp ứng được cho nhu cầu đời sống. AI có thể thay thế con người làm nhiều và nhanh hơn con người nhưng vẫn bị giới hạn trong phạm vi con người muốn để kiểm soát. Giống như khi con người chế ra một cỗ máy để làm việc nặng thay cho con người mà con người không làm được như máy móc nhưng con người thì chế ra máy móc.
Một vấn đề là khi AI hoặc máy móc thay thế thì con người sẽ từ từ bị đào thải bởi nhiều nguyên nhân. Thứ nhất là sẽ bớt sinh đẻ như hiện nay nhiều nước số sinh ít hơn số tử. Thứ hai là họ sẽ giết nhau vì miếng ăn mà chiến tranh là tất yếu như hiện nay. Thứ ba là môi trường sống thay đổi cũng góp phần tiêu diệt con người. Thứ tư là bệnh tật do vi khuẩn mới xuất hiện v.v. và vân vân…
Sẽ không có gì lo lắng khi AI và máy móc thay con người và điều này là hiển nhiên sẽ phải đến. Lúc đó con người sẽ du hành trong vũ trụ hoặc sẽ tìm ra và định cư ở một hành tinh nào đó có điều kiện cho sự sống.
Dmcs
Dog phét chọn nghề bưng bô, mút, liếm = đảm bảo luôn có việc làm
Nếu ngày ấy…
Nếu ngày ấy bến Nhà Rồng đóng cửa
“Người” lang thang quay trở lại Nghệ An
Làm giáo làng hay một chân thư lại
Thì ngày nay dân đã thoát lầm than
Nếu ngày ấy, sông Sài Gòn nổi sóng
Người đang leo bỗng rớt mẹ xuống sông
Bấy sấu đói đã reo mừng ruớc “bác”
Thì ngày sau xương đâu trắng cánh đồng
Nếu ngày ấy trên bong tàu đêm tối
“Người lao công đang quét dọn hành lang”
Cơn sóng dữ tiễn đưa về đáy biển
Thì ngày nay quê mẹ đã bình an
Nếu ngày ấy trời Paris trở lạnh
Cục gạch hồng chẳng đủ ấm qua đêm
“Bác” chết cóng trên mình cô đầm nái
Thì ngày nay tổ quốc đã êm đềm
Nếu ngày ấy, tên toàn quyền rộng lượng
Cho “người” vào trường thuộc địa, khỏi thi
Mẫu quốc đã có thêm Hoàng Cao Khải
Mà An Nam cũng thoát cảnh “bác đi”
Nếu nếu nếu, thêm một ngàn lần nếu
“Bác” chẳng đi! Đi chẳng có ngày về!
Về, thượng mã phong bờ hang Pác Bó
Thì ngày nay đâu có lũ u mê!
Nếu ngày ấy cha thằng Phét bị xích
Chết tươi trên tank như con súc vật
Mẹ thằng Phét sung sướng đi làm đĩ
Thằng Phét ở nhà chết đói nhăn răng