Ngày 1/12/2018, bà Mạnh Vãn Chu phó giám đốc tài chính tập đoàn truyền thông Hoa Vi bị tư pháp Canada bắt tại phi trường Vancouver thể theo lệnh truy nã của tư pháp Hoa Kỳ.
Theo luật dẫn độ của Canada, Hoa Kỳ có 60 ngày kể từ ngày nghi phạm bị bắt để nộp hồ sơ dẫn độ. Hoa Kỳ đã hoàn tất hồ sơ và nộp cho tư pháp Canada trước ngày 30/1/2019.
Đến ngày 1/3/2019, Bộ Tư pháp Canada thông báo: Bộ hồ sơ dẫn độ bà Mạnh Vãn Chu của Hoa Kỳ nộp đúng hẹn, đầy đủ, và hợp pháp. Tòa tối cao Canada bắt đầu xem xét thủ tục dẫn đô.
Bộ Tư pháp Canada nhấn mạnh. Đây không phải là phiên tòa xét xử bà Mạnh có phạm tội hay không. Đơn giản chỉ là làm thủ tục dẫn độ.
Khi Bộ Tư pháp Canada vừa ra thông cáo, cùng ngày trung đội luật sư bảo vệ quyền lợi cho bà Mạnh khởi kiện ba cơ quan: Chính phủ Liên bang, An ninh Hải quan, và Cảnh sát Liên bang Canada. Nội dung kiện là nhân viên của ba cơ quan trên đã vi phạm quyền hiến định của bà Mạnh trong lúc làm các thủ tục bắt giữ tại phi trường Vancouver ngày 1/12/2018.
Một ngày sau, Trung Quốc công bố truy tố hai công dân Canada Michael Kovrig, và Michael Spavor về tội gián điệp.
Trung Quốc cáo buộc Michael Korvig vào lãnh thổ Trung Quốc bằng cả hộ chiếu phổ thông và business visas để đánh cắp thông tin nhậy cảm của Trung Quốc rồi chuyển cho Michael Spavor. Hai người này đã làm việc với nhau như một ổ gián điệp. Bản thông báo viết: Trung Quốc là một quốc gia thượng tôn pháp luật, sẽ có bước phát lý tiếp vào thời điểm thích hợp, để trừng trị những hành vi tội phạm.
Thủ tướng Canada Justin Trudeau sáng ngay nói rằng ông rất “lo lắng”. Sự an toàn và an ninh của công dân luôn được chính phủ của ông đưa lên hàng đầu. Ngay từ những phút đầu tiên, chính phủ của ông đã đứng lên bảo vệ cho hai công dân Canada đã bị Trung Quốc bắt giữ, thẩm vấn tùy tiện.
Kể từ ngày bị bắt đến nay đã hơn ba tháng, cả hai công dân Canada vẫn chưa được gặp được gặp gia đình và luật sư. Chỉ được quyền tiếp xúc lãnh sự 30 phút mỗi tháng. Hai người bị giam giữ trong điều kiện vô cùng hà khắc.
David Mulroney, cựu đại sứ Canada tại Trung Quốc bình luận Trung Quốc chơi bài trả đũa. Khi Canada đi một bước, thì Trung Quốc chơi lại những bước rất bẩn thỉu. Trích nguyên văn lời ông nói: “At each step China then acts in a kind of grotesque parody of what Canada has done.”
David Mulroney nhấn mạnh rằng Trung Quốc dùng thủ đoạn để ép hai công dân Canada “nhận tội”, “thú tội”.
Phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao Trung Quốc Lục Khảng kêu gọi Canada phải thả ngay bà Mạnh để tránh phạm thêm những lỗi lầm tiếp theo. Lục Khảng cũng cảnh cáo Mỹ lạm dụng luật dẫn độ, xâm phạm quyền của công dân Trung Quốc và sẽ phải trả giá.
Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg tuyên bố: Ông đang theo dõi và quan tâm từng bước Trung Quốc hành xử với hai công dân Canada. Ông yêu cầu Trung Quốc phải thả họ ngay và chấm dứt những cáo buộc vu vơ, sử dụng tính mạng công dân để mặc cả tùy tiện.
Bà Mạnh phải có mặt tại tòa Vancouver vào sáng thứ Tư 6/3/2019.
Vancouver , Monday, March 4, 2019
Nguồn: Dịch từ CBC
Phan Thi Phương
