Tối hôm qua, một nửa nước Tây coi đá banh, một nửa coi đánh võ miệng ( tranh luận giữa hai ứng cử viên Tổng Thống ). Kết quả, đá banh : La Juve 2-Monaco 0 ; đánh võ miệng : Macron 60, Le Pen 40 ( theo thăm dò dư luận ).
Chưa bao giờ người ta chứng kiến một cuộc tranh luận gay gắt, gay go, với nội dung nghèo như vậy trong một cuộc tranh cử tổng thống. Marine Le Pen, đảng cực hữu FN , không biết nói gì hơn là lập lại những câu đả kích, mạ lỵ cá nhân, khiêu khích, đã lập đi lập lại nhiều lần trong các buổi meetings. Nhưng nếu kỹ thuật đó hữu hiệu với những ‘’ fans ‘’ ủng hộ vô điều kiện, đã có hiệu quả ngược lại với những người khách quan hơn. Người ta chờ đợi một lãnh tụ, người ta thấy một người đàn bà chua ngoa, không chuẩn bị, tranh luận như cãi nhau ngoài chợ, không nắm vững vấn đề, nhất là những vấn đề kinh tế, cần chính xác.
Le Pen tới với một chồng hồ sơ, bối rối tìm kiếm, lẫn hồ sơ SFR với Alsthom, lúng túng khi giải thích bà ta muốn làm gì với liện hiệp Âu Châu, với đồng Euros. Có cảm tưởng như nghe bà bán bánh mì dưới nhà bàn chuyện kinh tế ( xin cáo lỗi với Christine, bà chủ tiệm bánh mì khả ái ) . Chỉ hết lúng túng khi đề cập tới đề tài ruột , ‘’ fonds de commerce ‘’ của FN : vấn đề di dân, vấn đề hồi giáo, nhưng cũng không đưa ra một giải pháp nào khả thi . Người ta có cảm tưởng bà ta học thuộc lòng vài câu, tìm mọi cơ hội để tuôn ra, đôi khi lạc đề
Macron, 39 tuổi, không đảng phái, bình tĩnh hơn, có vẻ… tổng thống hơn ( theo thăm dò du luận ), nắm vững vấn đề, nhất là vấn đề tài chánh, kinh tế, kỹ nghệ ( Macron là cựu bộ trưởng kinh tế ) nhưng không minh bạch khi nói về vấn đề di dân, hồi giáo. Thay vì cho biết nhũng biện pháp cụ thể ông ta sẽ áp dụng, Macron phân tích những nguyên nhân đã khiến những người sống trên nước Pháp , nhưng theo Hồi giáo quá khích để phá hại nước Pháp . Người ta chờ một ông Tổng Thống với biện pháp cụ thể, không chờ một nhà xã hội học. Nhất là về một vấn đề nghiêm trọng, liên hệ tới an ninh quốc gia và sinh mạng của người dân.
Nghiên cứu kỹ hơn, người ta đếm thấy Macron nói sai, hay bóp méo sự thực 3 lần, Le Pen …19 lần, kể cả những sự việc ai cũng biết. Thí dụ khi bà ta nói nước Anh ra khỏi Liên hiệp Âu Châu, ra khỏi đồng Euros mà kinh tế Anh vẫn mạnh. Thứ nhất, nước Anh chưa bao giờ xài Euros , thứ hai, dân Anh bỏ phiếu rời Liên hiệp, nhưng phải chờ ít nhất hai năm nữa việc ra khỏi  Châu mới thực hiện được.
Những vấn đề chính, ưu tư hàng đầu ( môi trường, nạn thất nghiệp ) hầu như bị bỏ quên. Hai ký giả điều khiển cuộc tranh luận, trước thái độ muốn ‘’ ăn thua đủ ‘’ của hai ứng cử viên, đã ngồi nhìn, bất lực một cuộc cãi vã giữa hai người điếc.
Thăm dò dư luận, Ifop, BFM TV, Yahoo. Fr , đều cho Macron thắng cuộc tranh luận với 60 %. Nếu hy vọng, với cuộc tranh luận, sẽ chinh phục những người còn lưỡng lự để đuổi kịp Macron trong cuộc bỏ phiếu chung kết chủ nhật tới, Marine Le Pen sẽ thất vọng. Những người theo FN vẫn sẽ bầu FN, nhưng những cử tri lưỡng lự sẽ… lưỡng lự hơn nữa.
Le Pen muốn áp dụng phương pháp, ngôn ngữ Donald Trump, nhưng những gì ăn khách ở Mỹ, như ketchup và donuts, không có gì bảo đảm sẽ ăn khách ở Pháp.
Paris 04/05/17
© Từ Thức
© Đàn Chim Việt
