Tổ chức ICAN nhận giải Nobel Hòa bình 2017

Ngày 6.10.2017 tại Oslo,Ủy ban Nobel Na Uy công bố giải Nobel hòa bình 2017 được trao cho tổ chức Chiên dich quốc tế đòi hủy bỏ vũ khí hạt nhân ( International Campaign for the Abolition of Nuclear Weapons-ICAN).Chủ tịch Ủy ban trao giải, bà Berit-Anderson  cho biết có 318 ứng viên ( 215 cá nhân và 103 tổ chúc) được đề cử  và Ủy ban quyết định chọn  ICAN để vinh danh những nỗ lưc đấu tranh chống vũ khí hạt nhân của tổ chức này cũng như ngợi khen các hoạt động của ICAN đã làm công luận toàn cầu ý thức về  nguy cơ của 27.000 vũ khí hạt nhân còn tôn tại từ thời chiến tranh lạnh.Tổ chức ICAN đã lên tiếng cám ơn ủy ban Nobel Na Uy  và đánh giá sự trao giải đã làm nổi bật ý nghĩa của con đường đấu tranh đòi thực hiện  Hiệp định cấm sử dụng vũ khí hạch nhân.

ICAN- Liên minh dấn thân vì giảm vũ trang

ICAN là một liên minh của 450 nhóm và tổ chức Hòa bình .ICAN  tranh đấu từ  nhiều năm cho một thỏa ước chống vũ khí hạt nhân. ICAN được Hiệp hội y sĩ quốc tê phòng ngừa chiến tranh hạt nhân (International Physicians for the Prevention of Nuclear War- IPPNW) và một số tổ chức quốc tê khác thành lập tại Vienna (Áo)  năm 2007 trong hôi nghi của Hiệp định không phổ biến vũ khí hạt nhân ( Nuclear Non-Proliferation Treaty-NPT). Ican đặt trụ sở ở Geneve (Thụy sĩ) do bà Beatrice Fihn 34 tuổi,Tổng thư ký điều hành.Ngay khởi đầu ICAN  hoạt động ở 12 quốc gia.Đến năm 2011, hơn 200 tổ chức  của 60 nước gia gia nhập với tư cách tổ chức thành viên như Công đoàn lao động quốc tê ,Hôi luật gia quốc tế chống vũ khí nguyên tử, Diễn đàn luân lý hòa bình của giáo hội tin lành Baden (Đức) …và nay có hàng chục ngàn cá nhân, đa số là giới trẻ  ở trên 100 nước tích cực dấn thân  cho  sự giảm vũ trang nguyên tử .Hoạt động ICAN xây dựng trên căn bản phối hợp đối tác từ các  nghiệp đoàn, định chế tôn giáo, nhân đạo đến các tổ chúc bảo vệ môi trường. Nhiều nhân vật nổi tiếng ủng hộ ICAN như Đat Lai Lạt Ma , Cựu Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc Ban Ki-moon,Người mang giải Nobel Hòa bình Desmond Tutu, Jody Williams..

Lời kêu gọi đến các cường quốc nguyên tử

Trước các cơ quan truyền thông , Bà chủ tịch ủy ban Nobel,Berit-Anderson nhân mạnh „ giải Nobel Hòa Bình năm nay cũng là  lời kêu gọi tới mọi quốc gia,nhất là các  cường quốc nguyên tử  hãy  tuân thủ các quy định cấm sử dụng vũ khí hạt  nhân  và hãy bắt đầu  “nghiêm túc thương thảo“để đạt được  mục đích  tiêu hủy 15.000 vũ khí hạt nhân trên thế giới“. Một Hiệp định cấm sử dụng vũ khí hạt nhân do ICAN soạn thảo  vào tháng 7.2017  sẽ có hiệu lục nếu có 50 quốc gia thành viên ký kết.Tổ chức ICAN hy vọng sẽ đạt được túc  số này vào cuối năm tới. Đức và các quốc gia thành viên trong Liên Minh quân sự NATO lây lý do từ chối không gia nhập Hiệp định vì tư cách thành viên Hiệp định không phù hợp  điều lệ NATO.  

Các giải Nobel Vật lý , Hóa học, Y khoa, Văn chương và Hòa bình được công bố  thường niên vào tháng 10 ,nhưng lễ trao giải  cho bốn giải Vật lý, Hóa học, Y khoa và Văn chương được tổ chức tại thủ đô Stockholm (Thụy Điển)  ngày 10.12 , ngày từ trần  của nhà phát minh và kỹ nghệ gia Thụy Điển Alfred Nobel.Riêng giải Nobel Hòa bình có tầm quan trọng chính trị  được Ủy ban Na Uy trao tại thủ đô Oslo (Na-Uy) cũng vào ngày 10.12. Không ai rõ tại sao Nobel quyết định như thế. Trong di chúc , Ông chỉ xác định nguyện vọng giải thưởng lập ra để trao cho những cá nhân hay tổ chức góp phần xây dựng tình hữu nghị, huynh đệ giữa các dân tộc cũng như giải thễ hay giảm quân đội ở mọi quốc gia trên thế giới.

Các giải Nobel truyền thống được trao từ 1901. Đến năm 1969 có thêm giải Nobel kinh tế do Ngân hàng Vương quốc Thụy Điển tài trợ. Mỗi giải Nobel 2017 trị giá 9 triệu Krona (SEK)  Thụy Điển , tương đương 1 triệu USD.    

Giải Nobel Hòa bình năm ngoái về tay Tổng thống Santos (Columbia).

Vũ Ngọc Yên