Thủ tướng Đức khó xử về vụ Navalny

Thủ tướng Đức Angela Merkel đang đối mặt với áp lực ngày càng lớn để có một đường lối cứng rắn hơn với Moscow, sau khi có thông tin xác nhận rằng lãnh đạo đối lập Nga Alexei Navalny đã bị đầu độc bằng chất độc thần kinh.

Bà Merkel lên án nỗ lực “bịt miệng” Navalny bằng “lời lẽ mạnh nhất có thể” sau khi một phòng thí nghiệm quân sự của Đức hôm thứ Tư xác nhận việc sử dụng chất độc thần kinh nhóm Novichok, chống lại Navalny, người phê phán Tổng thống Nga Vladimir Putin to tiếng nhất đang được điều trị tại bệnh viện Berlin, sau khi bị khó thở trên chuyến bay ở Nga vào tháng trước.

Ngay cả khi bà Merkel yêu cầu Moscow trả lời, bà cũng không có dấu hiệu dao động trong việc ủng hộ Nord Stream 2, một đường ống dẫn khí đốt từ Nga đến Đức mà chính quyền Mỹ đã phản đối kịch liệt. Nói cách khác, bà Merkel nghĩ rằng Đức sẽ bị thiệt hại kinh tế nếu quá cứng với Nga.

Vụ đầu độc nêu bật tình trạng khó xử của Đức khi muốn cân bằng những khác biệt chính trị với các mối quan hệ kinh tế sâu sắc với Moscow. Giờ đây, khi các nhà lãnh đạo phương Tây phải đối mặt với cách ứng phó với vụ đầu độc, những mối quan hệ đó đang được mang ra soi mói lại, cả từ bên trong nước Đức lẫn các đồng minh của Đức.

“Thông điệp của Putin rất rõ ràng: Kháng cự với chế độ của ông ta thì tính mạng sẽ bị đe dọa ”, Norbert Röttgen, một thành viên cấp cao của Đảng Dân chủ Cơ đốc giáo của Thủ tướng Merkel và là Chủ nhiệm ủy ban đối ngoại quốc hội, nói và kêu gọi dừng dự án Nord Stream 2 để trừng phạt Putin. Ông nói tiếp: “Trong bối cảnh hiện nay, các nghi thức ngoại giao không còn hợp thời nữa.”

Tùy viên báo chí Tòa Bạch Ốc Hoa Kỳ Kayleigh McEnany nói rằng vụ đầu độc của Navalny là “đáng trách” và Washington đang làm việc với các đồng minh “để buộc những người ở Nga phải chịu trách nhiệm khi bất cứ bằng chứng nào dẫn chúng ta đến đâu và Hoa Kỳ sẽ hạn chế tài chính vì các hoạt động xấu của họ.”

Tuy nhiên, các nhà ngoại giao châu Âu đã cảnh báo về những phức tạp tiềm ẩn khi áp đặt các biện pháp trừng phạt vì lý do vụ đầu độc diễn ra trên đất Nga, khiến việc điều tra và xác định thủ phạm gặp khó khăn hơn.

Các chất gây hại cho thần kinh trong nhóm chất độc Novichok đã được sử dụng trong các cuộc tấn công trước đó, và thủ phạm được gán cho các điệp viên Nga. Yulia Navalnaya, bà vợ của Navalny, đổ lỗi cho “những kẻ khủng bố nhà nước” gây ra vụ đầu độc chồng bà.

Chất Novichok, được bào chế dưới thời Liên Xô, đã được sử dụng trong vụ ám sát cựu điệp viên Nga Sergei Skripal và cô con gái Yulia ở bên Anh vào năm 2018. Chính quyền Anh buộc tội hai sĩ quan quân báo của Nga trong vụ này, các quan chức Anh cho biết vụ này có lẽ đã được ra lệnh từ cấp cao của nhà nước Nga.

Hai nhà ngoại giao châu Âu nói với điều kiện giấu tên vì Liên minh châu Âu vẫn còn cân nhắc cách phản ứng với Nga, rằng vụ đầu độc hai cha con ông Skripal diễn ra ở Anh cho nên việc điều tra và chứng minh mối liên hệ của vụ này với Điện Kremlin dễ dàng hơn. Các quốc gia EU cảm thấy họ phải trả đũa quyết liệt vì công dân EU cũng sẽ bị giết kiểu này.

Tại Brussels, phát ngôn viên Ủy ban châu Âu Peter Stano cho biết các biện pháp trừng phạt mới vẫn chưa được thảo luận vì thủ phạm vẫn chưa được xác định một cách chính xác.

“Loại hóa chất này không được mua bán tự do. Nó đã được sử dụng trên lãnh thổ Nga để chống lại một công dân Nga,” Stano nói. “Chúng tôi cần câu trả lời. Cần phải có một cuộc điều tra”.

Phát ngôn viên của Putin, Dmitry Peskov, kêu gọi châu Âu và Đức không nên vội vàng phán xét, và nói thêm rằng Nga có rất ít thông tin dựa trên kết quả điều tra của Đức. Ông nói rằng bất kỳ cuộc nói chuyện nào về các biện pháp trừng phạt chống lại Nga là “không thể chấp nhận được.”

Ông nói hôm thứ Năm: “Chúng tôi không hiểu lý do của việc đưa ra đề tài là biện pháp trừng phạt. Chúng tôi chắc chắn không muốn các đối tác của mình ở Đức và các nước châu Âu khác vội vàng phán xét. Chúng tôi muốn đối thoại hơn”.

Daniela Schwarzer, Giám đốc Hội đồng Quan hệ Đối ngoại Đức cho biết, mặc dù dự án Nord Stream 2 sắp hoàn thành nên khó có thể thay đổi, nhưng lời chỉ trích gay gắt của bà Merkel đối với Moscow đã đánh dấu một sự chuyển biến. Bà nói tiếp: “Rõ ràng đã có một sự sẵn sàng để đối phó về vấn đề Nga.”

Hôm thứ Tư, Đức tuyên bố sẽ tham khảo ý kiến ​​của các đồng minh để có phản ứng thích hợp vào lúc các quan chức phương Tây cảm thấy một cú sốc khi Nga sử dụng chất độc thần kinh chống lại nhà lãnh đạo đối lập.

“Câu hỏi chính là Liên minh châu Âu và đặc biệt là Mỹ sẽ dám đi xa cỡ nào, trước những thiệt hại có thể gây ra cho họ”, Ivan Timofeyev, giám đốc chương trình tại Hội đồng các vấn đề quốc tế của Nga, nói với tờ báo kinh doanh Kommersant .

Ông Navalny vẫn trong tình trạng hôn mê tại bệnh viện Charité ở Berlin, nơi các bác sĩ cho biết tình trạng của ông vẫn nghiêm trọng nhưng đang được cải thiện, mặc dù vẫn chưa rõ tác động lâu dài sẽ như thế nào.

“Alexei chắc chắn sẽ bình phục, và chúng tôi sẽ lại cười nhạo anh ấy và than vãn rằng chúng tôi không muốn bị chụp ảnh trên Instagram của anh ấy cả nghìn lượt mỗi ngày,” vợ ông viết trên Instagram bên cạnh một ảnh selfie gia đình do chồng bà chụp.

Các nhân vật đối lập của Nga đã đổ lỗi vụ đầu độc cho Putin, vì chỉ có các cơ quan nhà nước Nga mới có chất Novichok.

Tuy nhiên, các quan chức Nga hôm thứ Năm lại chối bỏ chuyện Navalny bị đầu độc bên trong nước Nga. Các phương tiện truyền thông do nhà nước kiểm soát đã hạ thấp vụ việc và đặt nhiều câu hỏi nghi ngờ về những phát hiện của Đức.

Người đứng đầu Cơ quan Tình báo Nước ngoài của Nga, Sergei Naryshkin, cho biết vụ Navalny có thể là một vụ gây sự của các cơ quan tình báo phương Tây. “Chúng tôi không loại trừ chuyện này,” ông nói với hãng thông tấn Interfax.

Đàn Chim Việt tổng hợp
Theo Washingtonpost