Kể cả vào thời điểm báo chí nhà nước đưa tin “trên đường thăm Mỹ, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc quá cảnh Nhật Bản”, vẫn không thấy một dòng nào đề cập về “Hiệp định thương mại song phương Việt – Mỹ”.
Chỉ sát thời điểm ông Phúc lên máy bay xuất hành, cũng báo nhà nước mới cho biết “trọng tâm chuyến đi là thương mại”.
Đã rõ là nhu cầu và mối quan tâm đầu tiên và trên hết của Việt Nam vẫn là những giá trị thương mại song phương với Hoa Kỳ, sau đó mới là những chủ đề về “xoay trục sang châu Á – Thái Bình Dương” và “giao lưu” quân sự – quốc phòng Việt – Mỹ ở khu vực Biển Đông.
Trước đó ít ngày, một chuyên gia nhà nước bình luận trên đài BBC Việt ngữ cho biết vào tháng 4/2017 đã diễn ra đàm phán cấp chuyên viên của hai nước Việt Nam và Hoa Kỳ, để cho tới giờ một bản hiệp định thương mại song phương đã được đặt lên bàn Thủ tướng Phúc. Tuy nhiên khi được người nghe hỏi lại đó là Hiệp định thương mại song phương Việt – Mỹ hay Thỏa thuận khung TIFA hoặc một định chế thương mại nào đó khác, vị chuyên gia này có vẻ bối rối và đã không thể khẳng định đó là Hiệp định thương mại song phương Việt – Mỹ.
Tương lai của Hiệp định thương mại song phương Việt – Mỹ, cũng bởi thế, vẫn còn rất mong manh trong chuyến công du Hoa Kỳ lần này của ông Phúc.
Không những thế, một nguy cơ lớn đang lừng lững ập đến: sau 15 năm thực hiện BTA mà đã khiến phi mã giá trị giao thương Việt – Mỹ đến hàng trăm lần, chính quyền của Tổng thống Trump đang tiến hành rà soát lại toàn bộ hiệp định này. Việc rà soát này cũng nằm trong tổng thể lời lên án của Trump về 16 quốc gia có thương mại song phương “gây hại” cho kinh tế Hoa Kỳ, trong đó có Việt Nam.
Một hệ quả rất không mong đợi đối với Việt Nam là nếu Mỹ “siết” các điều kiện thương mại như đánh thuế xuyên biên giới, dựng đứng hàng rào kiểm nghiệm chất lượng đối với hàng hóa Việt Nam mà trước đó cá basa, tôm, gạo đã trở thành “nạn nhân”, đồng thời ngưng trệ Hiệp định thương mại song phương Việt – Mỹ hoặc làm cho hiệp định này trở nên khó khăn hơn nhiều so với 15 năm trước đó, giá trị xuất siêu hàng năm của Việt Nam vào Hoa Kỳ sẽ tụt thê thảm.
Ngay trước mắt, một hiệp định song phương thương mại với người Mỹ, dù chưa được ký nhưng nếu có được một cam kết nào đó có lợi cho phía Việt Nam, sẽ là thành tích chính trị nổi bật để Thủ tướng Phúc thẳng tiến để loại các đối thủ chính trị khác, trở thành tổng bí thư mới của đảng CSVN – nếu sớm nhất có thể tại đại hội giữa nhiệm kỳ của đảng vào đầu hoặc giữa năm 2018.
Nhưng một bức tường quá cao vẫn dựng đứng phía trước cung đường đi Mỹ của Thủ tướng Phúc. Cho tới thời điểm này, vẫn chưa hiện ra bất kỳ dấu hiệu nào cho thấy giới lãnh đạo Việt Nam chịu thỏa mãn bất kỳ nội dung nào trong “gói cải thiện nhân quyền” mà người Mỹ, một lần nữa trong không biết bao nhiêu lần, đặt lại.
Sẽ chẳng nên ngạc nhiên nếu chuyến công du Hoa Kỳ vào cuối tháng 5/2017 của Thủ tướng Phúc rất có thể phải ra về tay trắng.
Dường như đã có “điềm”: theo đặc phái viên TTXVN, đón Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và Đoàn tại sân bay quốc tế John F.Kennedy tại thành phố New York, chỉ có Đại sứ Việt Nam tại Hoa Kỳ Phạm Quang Vinh; Đại sứ, Trưởng Phái đoàn Đại diện thường trực Việt Nam tại Liên hợp quốc Nguyễn Phương Nga, cùng cán bộ phái đoàn, các cơ quan bên cạnh phái đoàn tại New York.
Vì sao không thấy một bóng Mỹ nào ra đón?
(VNTB)
