Obamacare và túi tiền

Việc chính quyền Trump không hủy bỏ được Obamacare bị xem là thất bại nặng nề nhất từ sau ngày nhậm chức. Đây cũng là dịp để tìm hiểu tại sao có những ủng hộ và chống đối gay gắt đối với luật bảo hiểm y tế này, nhất là khi chương trình khá phức tạp nhưng lại không ảnh hưởng đến một số đông người Mỹ gốc Việt làm việc ở các hãng xưởng hay đang nhận trợ cấp theo hưu trí hoặc do lợi tức thấp nên ít được quan tâm.

Hoa Kỳ tuy bỏ tài khoản khổng lồ vào các dịch vụ y tế nhưng kết quả rất kém: tiền bảo hiểm, bệnh viện và thuốc men vô cùng đắt đỏ khiến một số đông dân Mỹ không dám đi bác sĩ. Obamacare giải quyết vấn đề này bằng ba mũi nhọn:

1. Các hãng bảo hiểm phải bán bảo hiểm cho mọi người mặc dù có bệnh án trước đó hay không;
2. Mọi người dân phải mua bảo hiểm để chi phí y tế được trang trải đồng đều giữa người trẻ mạnh khỏe và lúc già bệnh hoạn;
3. Nhà nước sẽ phụ cấp tiền mua bảo hiểm cho những ai có lợi tức kém.

Điểm thứ nhì bị chống nhiều nhất nên người viết dùng một thí dụ cho dễ hiểu. Trường hợp một cặp vợ chồng trẻ 30 tuổi thuộc hạng tiểu thương (small business) trước Obamacare mua bảo hiểm khoảng 800 USD/tháng, sau Obamacare có thể là 1200 USD/tháng vì các hãng bảo hiểm phải rút một phần tiền dùng trợ cấp cho những gia đình lợi tức thấp. Nói miệng về công bằng xã hội thì dễ nhưng bỏ thêm 400 USD/tháng lại khác nhất là khi cặp vợ chồng trẻ nói trên cũng chỉ thuộc hạng tiểu thương trung lưu chẳng giàu có gì. Trước đây họ chọn bảo hiểm rẻ chỉ dùng vào trường hợp lớn (tai nạn, giải phẩu, v.v…) nhưng nay tiền bảo hiểm tăng vì cung cấp đồng đều cho mọi người các dịch vụ như hàng năm đi khám bác sĩ là thứ mà họ chưa cần đến mà cũng không có thời giờ để đi. Cuối cùng nếu nói trả thêm tiền bây giờ để khi già được xã hội giúp lại nhưng thực tế là họ làm việc cực nhọc để sau này có tài sản nên rồi nhà nước cũng sẽ chẳng tài trợ đồng nào.

Người nghèo có thêm quyền lợi, nhà giàu và người làm việc hãng xưởng không bị ảnh hưởng nhiều, chỉ có những gia đình trung lưu tự mua bảo hiểm bị thiệt thòi nhất. Cho nên không ít giới trung lưu Hoa Kỳ chống Obamacare vì nhà nước chẳng có quyền hạn gì để chọn và áp đặt các chương trình bảo hiểm thay vì mỗi cá nhân tự quyết định.

Nhưng tại sao những tiểu bang có lợi tức thấp như Nebraska, Iowa, v.v… lại bỏ phiếu cho Trump khi chính họ cần đến các chương trình xã hội nhiều nhất? Lý do vì dân chúng ở đây có tinh thần tự lập không muốn nhận trợ cấp (handouts), điều mà chúng ta có thể thấy phản ảnh qua cuộc sống người Mỹ gốc Việt rải rác tại Hoa Kỳ: ở các tiểu bang lớn như Cali thì cộng đồng gốc Việt nhận (và lạm dụng) trợ cấp rất bình thường (theo kiểu tiền chùa dại gì không hưởng), trong lúc các gia đình định cư tại những tiểu bang nhỏ thường đi làm từ những ngày đầu tiên đến Mỹ dù với đồng lương thấp. Lý do của sự khác biệt là do môi trường xung quanh hun đúc mỗi cá nhân.

Tóm lại có hai thành phần chống Obamacare vì túi tiền hay do tính tự lập. Nay trình bày đơn giản để mỗi người Mỹ gốc Việt tìm hiểu thêm và tự quyết định trách nhiệm và quyền lợi của mình trong xã hội.