Hóa học và Chính trị

Ngày 5.8, một vụ nổ xảy ra tại khu vực nhà kho chứa vật liệu dễ nổ ở cảng biển tại thủ đô Beirut, Lebanon (Ly Băng). Đến thời điểm hiện tại, vụ nổ đã làm 78 người chết, hơn 4000 người bị thương.

Theo giới chức địa phương, nhà kho này chứa 2.750 tấn ammonium nitrate (tiếng Việt thường gọi là amoni nitrat, NH4NO3). Lượng hóa chất này được cất giữ ở đây đã 6 năm nhưng không hề được “chăm sóc”, chống cháy nổ.

Đối với nông dân, amoni nitrat được dùng rất nhiều với tên gọi là “đạm 2 lá”. Đây là loại phân đạm có hàm lượng nito quy đổi cao nhất. Ứng dụng của NH4NO3 còn nhiều mảng nữa, ngoài dùng phân bón:

1. Dùng là chất “sinh hàn” trong các túi làm lạnh nhanh: Do NH4NO3 khi tan hay khi hút nước thu nhiệt mạnh. (Nếu ai là nông dân thường dùng phân đạm, có thể lấy một bát (chén) nước rồi dùng một nắm đạm 2 lá cho vào bát nước để khuấy, sẽ thấy bát nước lạnh buốt. Làm khéo, nước trong bát sẽ đóng băng).

2. Amoni nitrat cũng là chất oxi hóa mạnh. Nó dễ dàng kết hợp với dầu diesel, dầu nguyên liệu, bột nhôm để tạo thành hỗn hợp nổ mạnh. Nhiều loại bom, hỗn hợp nổ dùng trong quân sự cũng được làm từ NH4NO3. Các loại bom tự chế (trong điều kiện không có thuốc nổ “chính quy” như TNT, C4… thì NH4NO3 là ứng viên hàng đầu vì nó dễ kiếm).

Trong một tập phim, chuyên gia sinh tồn Bear Grylls thể hiện các kỹ năng sống ở một cảng- thành phố bị bỏ hoang. Một màn được Bear Grylls giấu đi, là khi anh ta dùng cái gì đó để nổ tung cánh cửa, nhằm tìm đường vào. Hỗn hợp mà Bear Grylls dùng là bông, bột nhôm, dầu diesel và NH4NO3.

3. Một ứng dụng của NH4NO3 mà giới trẻ không thể không biết đó là: Khí cười Đinito oxit (N2O) được điều chế từ NH4NO3 tinh khiết trên 99%. Đun nóng NH4NO3 trong điều kiện ít không khí, chúng sẽ phân hủy theo phản ứng: NH4NO3—-> N2O + 2H2O

4. NH3NO3 tinh khiết cũng được dùng để sản xuất amoniac (NH3) khan. Mà NH3 khan lại cần thiết cho quá trình tổng hợp ma túy đá. (Ma túy đá là hỗn hợp của nhiều chất, nhưng quan trọng nhất là methamphetamine (meth) và amphethamine (amph). NH3 khan được dùng để tổng hợp cả methamphetamine và amphethamine).

5. Bàn về chính trị chút: Vụ nổ ở Lebanon có 2 nghi vấn. Một là do công nhân hàn bất cẩn làm chập điện, kích hoạt khối “thuốc nổ” 2750 tấn NH4NO3.

Tuy nhiên, nhiều báo chí đã viết kiểu như đổ lỗi cho Israel là thủ phạm. Từ nhiều năm nay, quan hệ giữa Lebanon và Israel luôn trong tình trạng căng thẳng. Nguyên nhân thì có nhiều, nhưng nguyên nhân chính là Hezbollah. Hezbollah là một tổ chức chính trị-vũ trang của người Lebanon theo đạo Hồi dòng Shi’a (Shiite) được thành lập vào năm 1982. Đây là một tổ chức khủng bố, mục tiêu của tổ chức này nhắm vào Mỹ, phương Tây và đặc biệt là kẻ thù không đội trời chung của Israel.

Nhiều ý kiến cho rằng, chính Hezbollah gây ra vụ nổ ở Beirut, Lebanon sáng nay. Hezbollah được Iran và chính phủ Syria của Tổng thống Bashar al-Assad trợ cấp về tài chính, vũ khí. Các quốc gia “đồng minh” của Hezbollah gồm: Nga, Iran, Syria, Cuba, Bắc Triều Tiên. Đọc danh sách các “đồng minh”, bạn bè là hiểu Hezbollah thuộc dạng nào rồi. Từ khi thành lập đến nay, Hezbollah đã gây ra hàng nghìn vụ bắt cóc, đánh bom khủng bố, nã pháo vào dân cư…

Ngoài lề thêm chút: Hezbollah có dáng dấp rất giống Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam trước đây. Một tổ chức được Việt Nam dân chủ cộng hòa thành lập và nuôi dưỡng, được Nga (Liên Xô), Bắc Triều Tiên, Cuba … coi là đồng minh, hỗ trợ. Và đặc biệt là tiến hành hàng trăm vụ tấn công khủng bố vào bến cảng, nhà hàng, khách sạn, khu dân cư. Các hoạt động ám sát, bắt cóc cũng được “mặt trận” tiến hành như cơm bữa.