Giọt nước mắt cho quê hương [2]

Tiếp theo phần I

QUẢNG TRƯỜNG MAIDAN VÀ SỰ TRỞ LẠI CỦA LỊCH SỬ

Theo tuyên truyền của Putin, đường đứt gãy ban đầu là tại Ukraina, dưới hình thức căng thẳng sắc tộc, và chỉ sau đó, xung đột mới mang tính địa chính trị và phá vỡ quan hệ với Nga.

Một phiên bản khách quan và chính xác hơn là cuộc khủng hoảng không ngừng và leo thang trong một năm rưỡi vừa qua đã nổ ra theo hai giai đoạn: thứ nhất, khi Yanukovych từ chối thỏa thuận thương mại đã cam kết với châu Âu, một phần của việc tướng lĩnh quay lưng lại với phương Tây. Nhân dân Ukraina đã biểu tình với quy mô lớn; và sau đó, với sự hỗ trợ của Moscow, ông đã tung ra vũ lực đẫm máu vào những người biểu tình.

Nhưng màn kịch đó có nguồn gốc từ năm 1991. Hồi đó, các nhà lãnh đạo và nhiều người dân Ukraina và Nga có chung ước mơ gia nhập phương Tây về mặt chính trị, một sự lựa chọn còn hơn cả địa chính trị – nó có nghĩa là lựa chọn nhà nước pháp quyền, nền dân chủ và quyền cá nhân, thay vì lựa chọn chế độ độc tài chuyên chế. Giờ đây, nước Nga, ít nhất với đại diện là nhà lãnh đạo quyền lực nhất của Điện Kremlin kể từ thời Stalin, đã quay lưng lại với giấc mơ đó, trong khi nhà lãnh đạo Ukraina, với sự ủng hộ của hầu hết người dân, vẫn quyết tâm duy trì giấc mơ đó.

Ngồi trên chiếc ghế dài của chú tôi Bohdan ở trung tâm Kiev, mười ngày sau chuyến bay của Viktor Yanukovych từ Ukraina, tôi bắt đầu hiểu những gì đang bị đe dọa. Bohdan là anh trai của mẹ tôi, một nhà nông học sinh ra và lớn lên ở Canada, nhưng chuyển đến Kiev trong thập niên 1990, cùng khoảng thời gian với mẹ tôi. Bác tôi kết hôn với một phụ nữ Ukraina nói hai thứ tiếng và sau hai thập kỷ sống ở đó, ông thấy thoải mái khi nói bằng cả tiếng Ukraina và tiếng Nga.

Khi tôi đến căn hộ có trần cao sau chiến tranh của Bohdan vào ngày 4 tháng 3 năm 2014, ông và vợ mình, Tanya, giống như rất nhiều người dân Kiev, đang dán mắt vào ti vi của họ và đưa tin về cuộc hỗn loạn chính trị sau khi Yanukovych bị lật đổ. Ba tháng rưỡi trước đó là một cuộc đàn áp nghẹt thở. Chỉ trong hai tuần qua, người dân thủ đô đã phải hứng chịu một cuộc xung đột đẫm máu nhất trên đường phố của họ kể từ Thế chiến thứ Hai. Họ cũng đã chứng kiến tổng thống bị phế truất của họ, Yanukovych, chạy trốn sang Nga, một chính phủ lâm thời nắm quyền, quân đội Nga khẳng định quyền kiểm soát một phần đất nước của họ, và Putin nhấn mạnh về quyền của mình để thực hiện các hành động quân sự tiếp theo. Người dân Ukraina đồng loạt tổ chức các hoạt động phản kháng nhằm lật đổ Yanukovych, thương tiếc các nạn nhân của cuộc tàn sát ở Maidan, kinh hoàng trước cuộc xâm lược Crimea, và lo sợ về khả năng xảy ra một cuộc chiến tranh dai dẳng, và thường là trực diện, do gã hàng xóm khổng lồ phía Bắc của họ đang tiến hành.

Trong những buổi tối trên ghế dài trong nhà bác, tôi đã xem một số sự kiện phi thường kịch tính đang chiếu trên màn hình TV, trong đó có nhiều câu chuyện về chủ nghĩa anh hùng. Một số đã kịch tính hóa sự phức tạp của vấn đề dân tộc và ngôn ngữ mà Putin đang khai thác để tận dụng lợi thế hoài nghi của riêng mình. Chẳng hạn, trong những ngày đầu tháng 3, Maksym Emelyanenko, thuyền trưởng tàu hộ tống Ternopil của hải quân Ukraina, đã được lệnh của Tư lệnh Hạm đội Biển Đen của Nga giao quyền kiểm soát tàu của mình. Thuyền trưởng Emelyanenko trả lời: “Người Nga không đầu hàng!” Vị phó đô đốc Nga ngạc nhiên hỏi anh chàng thủy thủ Ukraina có ý gì. Thuyền trưởng Emelyanenko trả lời rằng, mặc dù ông là người Nga về mặt dân tộc (dù họ tên của ông được đặt theo họ tên của người Ukraina), ông đã tuyên thệ trung thành với nhà nước Ukraina và ông sẽ không phản bội nó.

Dì của tôi, Tanya, người lớn lên tại Ukraina, nhớ lại rằng khẩu hiệu “Người Nga không đầu hàng” (“Russkiye ne sdayutsa”) là trận chiến nổi tiếng của Hồng quân trong Chiến tranh thế giới thứ Hai, trong đó Ukraina chịu trận thứ hai. Phần lớn thương vong của Liên Xô về số lượng tuyệt đối và thiệt hại thậm chí còn lớn hơn cả Nga về mặt tỷ lệ. Bà nhận thấy sự dũng cảm của Thuyền trưởng Emelyanenko vừa đầy cay độc vừa là lời quở trách nhức nhối đối với nhà lãnh đạo Điện Kremlin, người hiện đang gây chiến với chính những người con của Tổ quốc Liên Xô.

Những người chú và dì của tôi, cùng với nhiều người Ukraina, hy vọng rằng sự phản kháng thụ động sẽ thắng lợi như đã từng xảy ra trong cuộc đối đầu của những người biểu tình Maidan với Yanukovych. Tuy nhiên, khi việc chiếm đóng Crimea một cách bí mật, theo lệnh của Putin và được lãnh đạo bởi “những người đàn ông nhỏ nhắn vận đồ xanh lá cây ” – trong khi những người lính Nga không mang quân hiệu đang đánh chiếm bán đảo – nhích dần đến việc thôn tính hoàn toàn, thì rõ ràng là các chiến thuật hòa bình sẽ không thành công trong nỗ lực chống lại các mục tiêu ngắn hạn của Putin. Điều đó nói rằng, tôi có thể cảm nhận được, ngay cả trong những ngày đầu tiên đó, việc Putin sử dụng lực lượng áp đảo của Nga để đè bẹp sự phản kháng của Ukraina – nhằm đạt được mục tiêu cuối cùng của ông, đó là đưa Ukraina trở lại dưới sự điều khiển của Nga – đang trở nên phản tác dụng.

Một ngày sau khi tôi đến Kiev, tôi gặp Yegor Sobolev, một nhà hoạt động chính trị 37 tuổi, thưởng thức cà phê cappuccino tại một quán cà phê trên đại lộ trung tâm Khreshchatyk, Kiev. Là một người dân tộc Nga sinh ra và lớn lên ở Nga, Sobolev là một trong số những người Ukraina trẻ tuổi, tham gia vào chính trị, là trụ cột của phong trào Maidan bắt đầu từ tháng 11 năm 2013. Ông là bạn thân của Mustafa Nayyem, một người tị nạn Hồi giáo từ Afghanistan. người được ca ngợi vì đã phát động các cuộc biểu tình thông qua lời kêu gọi hành động trên Facebook. Sobolev và Nayyem đều từng là nhà báo, những người đã cố gắng khám phá ra những vụ giết người và cướp bóc của chế độ Yanukovych, và sau đó đã bị lôi cuốn vào đời sống chính trị khi họ bị lộ trước sự tàn bạo của Yanukovych. (Cả hai người này sẽ được bầu vào Quốc hội vài tháng sau đó, với tư cách là những người ủng hộ các cuộc cải cách kinh tế và cải cách chính trị theo hướng dân chủ hóa).“

Trong nhiều năm, một vấn đề xã hội lớn là sự thụ động của mọi người trong việc xây dựng đất nước,” Sobolev nói với tôi. “Yanukovych buộc chúng tôi, không chỉ trong thời Maidan mà trước đó, phải nổi giận và cuối cùng là chiến đấu, ngay cả với vũ khí. Mọi người đã học được rằng đất nước là của họ”.

Tôi đã nghe thấy những cảm xúc tương tự ở bất cứ nơi nào tôi đến tại Kiev trong tuần đó. Thủ đô, gần như theo nghĩa đen, đã bị thương nặng. Không khí đặc quánh bởi khói từ đống lửa, bốc lên mùi hôi thối của lốp xe đang cháy. Khreshchatyk thanh lịch một thời là một thành phố lều bẩn thỉu, đại lộ ngập tràn những tảng đá cuội từng được chôn dưới đó vì những người biểu tình đã đào chúng lên để ném vào lực lượng đặc biệt đang dùng xe bọc thép bắn hơi cay và đạn thật vào họ.

Rất đông người dân gốc Kiev, nhiều người trong số họ là những chàng trai sành điệu trong áo khoác lông dài và giày da cao gót, tiến đến Institytska, con phố dốc dẫn lên từ Maidan. Nhiệm vụ của họ là đặt những bó hoa trên ngọn núi hoa cao hai tầng để tưởng nhớ các nạn nhân của cảnh sát và tay súng bắn tỉa, được gọi là Trăm Thiên đàng.

Nhưng Kiev cũng cảm thấy được tiếp thêm sinh lực và đoàn kết. Thành phố đang trải qua cảm giác tất cả chúng ta đang ở cùng nhau, cảm giác quen thuộc đối với bất kỳ ai đã sống qua thời khắc không quân của Đức Quốc xã ném bom London, hoặc vụ tấn công ngày 11/9 nhắm vào nước Mỹ, hoặc những thời điểm khủng hoảng và thảm kịch quốc gia khác.

Sobolev nói với tôi: “Yanukovych đã giải phóng Ukraina, và Putin đang thống nhất nó. “Ukraina đang vận hành không phải thông qua chính phủ của họ mà thông qua sự tự tổ chức của người dân và ý thức về sự nhân văn của họ”.

Tôi thấy mình đang trở lại năm 1991 một cách đầy khó chịu, khi các nhà dân chủ Ukraina mà tôi phỏng vấn cảm thấy họ phải lựa chọn giữa dân chủ và chủ quyền. Bây giờ, trước sự trỗi dậy của Maidan và giữa cuộc chiếm đất của Nga, người Ukraina đã thấy rằng cả hai đều rất quan trọng và chúng đang tăng cường lẫn nhau.

Vào đầu tháng 3 năm ngoái, khi rõ ràng Ukraina đang chiến đấu không chỉ vì linh hồn chính trị mà còn vì sự tồn vong của quốc gia, sự ủng hộ đối với chương trình nghị sự của chính phủ lâm thời thân Maidan và ý thức đoàn kết dưới áp lực bắt đầu tràn về phía Nam và phía Đông – vào chính những khu vực mà cả Putin và các phương tiện truyền thông quốc tế đơn giản đưa tin đều có đặc điểm là thân Nga.

Một cuộc thăm dò toàn diện được thực hiện vào tháng 4 bởi Viện Xã hội học Quốc tế Kiev, một trong những công ty bỏ phiếu uy tín nhất của đất nước, cho thấy, ở những vùng đó của Ukraina, 76,8% số người được hỏi phản đối việc người biểu tình ly khai chiếm giữ các tòa nhà chính phủ; chỉ có 11,7 phần trăm hỗ trợ nó. Gần 70% phản đối việc thống nhất khu vực Ukraina với Nga; chỉ có 15,4 phần trăm ủng hộ. 87,7% áp đảo cho rằng Ukraina nên tự quyết định về các vấn đề nội bộ, chẳng hạn như cấu trúc hiến pháp và ngôn ngữ chính thức, mà không có bất kỳ sự can dự nào từ các cường quốc bên ngoài, cụ thể là Nga. (Điều thú vị là 71,5% cho biết quyền của những người nói tiếng Nga không bị đe dọa bởi bất kỳ mối đe dọa nào tại Ukraina). Cần phải nhấn mạnh rằng những quan điểm mạnh mẽ này là ý kiến về vùng đất mà Putin đã tuyên bố là “Novorossiya”, miền Nam nói tiếng Nga phần lớn và các vùng phía Đông của Ukraina.

“Người dân ở Odessa, Mykolaev, Donetsk và Dnipropetrovsk [tất cả các thành phố có đông người nói tiếng Nga] đang nhập ngũ để bảo vệ đất nước của họ,” Sobolev nói. “Họ chưa bao giờ thích quan điểm miền Tây Ukraina, Galicia. Nhưng họ đang thể hiện mình là những người yêu nước không kém. Họ đang bảo vệ đất nước của họ khỏi sự xâm lược của ngoại bang. Những điều không thể tưởng tượng nổi đang xảy ra”.

Miền Tây Ukraina, được gọi là Galicia, từ lâu đã coi mình là khu vực có ý thức về quốc gia nhất, là khu vực sẽ dẫn đầu một nỗ lực rộng lớn hơn để gắn kết quốc gia lại với nhau và xây dựng một quốc gia có chủ quyền. Về mặt văn hóa, lịch sử, ngôn ngữ, và thậm chí cả về mặt tôn giáo ở miền Nam và miền Đông Ukraina khá khác nhau, và không phải lúc nào cũng đánh giá cao giả định của người Galicia rằng phiên bản miền Tây Ukraina của Ukraina là phiên bản tốt nhất và chân thực nhất. Một trong những hậu quả nghịch lý của cuộc xâm lược của Nga là miền Nam và miền Đông Ukraina đã tự hào khẳng định các phiên bản nhận dạng Ukraina của họ là xác thực và mạnh mẽ như nhau.

Bốn ngày sau khi tôi đến Kiev, Serhiy Zhadan, được tờ ‘The New Yorker’ mô tả là “nhà thơ nổi tiếng nhất” và “nhà văn phản kháng nổi tiếng nhất” của Ukraina đã bị những kẻ kích động thân Nga đánh bại tại một cuộc biểu tình ở Maidan. Nhưng cuộc biểu tình đó không diễn ra tại quảng trường Maidan của Kiev. Nó xảy ra 500 km về phía Đông ở Kharkiv, thủ đô của miền Đông Ukraina, nơi Zhadan, người sinh ra ở Donbass, hiện đang sống và làm việc. Bài viết của ông – nghĩ rằng thời khắc này giống như bộ phim “Trainspotting” được đặt trong bối cảnh nghiệt ngã thời hậu Xô-viết – rất phổ biến ở Nga, nhưng ông viết bằng tiếng Ukraina, một phần, ông nói, như một hành động chính trị. Khi những kẻ tấn công yêu cầu ông quỳ gối và hôn lá cờ Nga, Zhadan nhớ lại trên trang Facebook của mình – “Tôi đã nói với họ rằng hãy tự thủ dâm đi”. (Người phiên dịch tiếng Anh của Zhadan tình cờ là một người chú khác của tôi).

Trước khi rời Kiev vào tháng 3, tôi đã đi dạo lần cuối dọc theo Khreshchatyk. Hai tấm biển viết tay, dán trên tường của các tòa nhà, nổi bật. “Người dân Nga, chúng tôi yêu các bạn,” một người nói bằng tiếng Nga. “Putin, Ukraina sẽ là mồ chôn của mi”, một người khác viết lời cảnh báo bằng tiếng Ukraina.

MÀU XANH LAM VÀ MÀU VANG SO VỚI “NHỮNG NGƯỜI ĐÀN ÔNG NHỎ BÉ VẬN ĐỒ XANH LÁ CÂY”

Tôi đã chứng kiến sự thay đổi mà Sobolev đã nói với tôi về lần đầu tiên mười tuần sau đó, khi tôi trở lại Ukraina để tranh cử tổng thống. Tôi đã dành một ngày ở Dnipropetrovsk, một thành phố chỉ cách biên giới Nga 150 dặm, nơi có công dân phần lớn nói tiếng Nga và có ngành công nghiệp quan trọng đối với Liên Xô (nói một cách dí dỏm: những tên lửa SS-18 mà Kuchma chế tạo để kiếm sống). Leonid Brezhnev được sinh ra và giáo dục ở đó, và nó vẫn là cơ sở của quyền lực chính trị suốt đời của ông.

Nhưng vào ngày bầu cử, Dnipropetrovsk được đặt vòng hoa biểu tượng của nhà nước Ukraina. Các tòa nhà chung cư được khoác lên mình màu xanh và vàng, màu cờ Tổ quốc; mọi chiếc xe thứ hai đều có những màu sắc giống nhau; nhiều quan chức bầu cử mặc áo sơ mi được thêu truyền thống của Ukraina. Dnipropetrovsk đã chống lại những người lính áo xanh nhỏ bé – thống đốc đã đề nghị tiền thưởng 10.000 đô la cho bất kỳ người lính Nga nào bị bắt – và tỏ ra khinh bỉ tâm lý “Xô Viết” của nước láng giềng Donetsk, nơi đang hứng chịu cái gọi là chiến tranh hỗn hợp (do Nga hậu thuẫn tiến hành người dân địa phương trang bị thiết bị và pháo binh của Nga và được hỗ trợ bởi các sĩ quan, cố vấn và binh lính bí mật của Nga, những người mà theo chính phủ Nga, “tình nguyện trong kỳ nghỉ”).

Sự thay đổi chính trị này đã kích thích một bước ngoặt khác đối với sự đa dạng ngôn ngữ của Ukraina. Giờ đây, kẻ thù chung của xã hội dân sự là Yanukovych và các giá trị chính trị của Điện Kremlin mà ông đại diện, nói tiếng Ukraina trước công chúng đã trở thành biểu tượng cho cuộc đấu tranh cho dân chủ, đặc biệt là ở phương Đông.

MỐI ĐE DỌA VÀ LỜI HỨA CHO NỀN DÂN CHỦ CỦA UKRAINA

Người Ukraina ngày nay tự hào về các giai đoạn dân chủ trong lịch sử đất nước của họ, và tại Kiev, bạn có thể nghe thấy đất nước được mô tả là có văn hóa nghiêng về dân chủ. Vào cuối tháng 11, Tổng thống Petro Poroshenko đã kỷ niệm việc thành lập chính phủ mới sau cuộc bầu cử quốc hội vào tháng 10 với một dòng tweet nêu rõ điều này với 237.700 người theo dõi của ông: “Sự khác biệt chính giữa Ukraina và Nga không chỉ là ngôn ngữ, mà còn nằm ở sự khác biệt về chính trị của chúng tôi các nền văn hóa và thái độ đối với tự do và dân chủ”.

Sẽ thực sự rất tốt khi các nhà lãnh đạo mới của Ukraina đang xác định bản sắc dân tộc của họ là dân chủ và yêu tự do. Nhưng đã có lúc Nga có thể cũng tuyên bố về danh tính như vậy. Chỉ lấy một ví dụ: vào ngày 19 tháng Tám năm 1991, khi Boris Yeltsin leo lên nóc một chiếc xe tăng ở Moscow trước Nhà Trắng để chống lại một cuộc đảo chính cứng rắn và khẳng định rằng “tiến trình dân chủ trong nước đang đạt được một sự gia tăng ngày càng rộng rãi. và một sự thật không thể thay đổi là các dân tộc của Nga đang trở thành những người làm chủ vận mệnh của họ”.

Một phần tư thế kỷ sau, không ai dám khẳng định điều đó ở Moscow. Nhưng đó là điều được nói hàng ngày tại Kiev. Và đó là lý do tại sao Putin quyết tâm khuất phục Ukraina. Ông không cần Ukraina để đạt được lợi ích kinh tế – thực sự, cuộc xâm lược của ông ta đã được tiến hành với cái giá kinh tế rất lớn và ngày càng gia tăng. Ông ta không cần Ukraina vì những lý do chiến lược – Putin ngày nay là bậc thầy của Crimea, nhưng Nga bị cô lập hơn, ít được tôn trọng hơn và bị bao quanh bởi nhiều nước láng giềng đáng ngờ hơn so với nước chủ nhà tự hào của Thế vận hội Sochi chỉ một năm trước. Ông ta thậm chí không cần sự nổi tiếng ngay lập tức mà các nhà lãnh đạo luôn nhận được khi bắt đầu một cuộc chiến tranh nước ngoài, đặc biệt là một trong những hứa hẹn sẽ ngắn và chiến thắng. Những gì ông cần là chứng tỏ rằng một Ukraina dân chủ, pháp quyền không thể có quyền tồn tại.

Như Mikhail Kasyanov, người từng là thủ tướng của Putin và từng ở chung phòng tắm hơi với ông chủ của mình trước khi gia nhập phe đối lập chính trị, đã nói với tôi vào tháng 11: “Chúng tôi là những người giống nhau. Ngay khi người Nga hiểu rằng người Ukraina có thể được tự do, tại sao chúng ta lại không nên như vậy? Đó là lý do tại sao Putin cực kỳ ghét những gì đang diễn ra, và không muốn Ukraina thoát khỏi sự kìm kẹp của mình”.

Leonid Bershidsky, một nhà báo nổi tiếng của Nga, người đã quá kinh hoàng trước những gì đã xảy ra ở đất nước của mình vào năm 2014 nên đã rời đi, cho rằng đối với Putin, ngày 22 tháng 2 năm 2014 là thời điểm quan trọng. Đó là ngày cảnh sát rời bỏ Mezhyhirya, khu bất động sản xa hoa kỳ lạ của Yanukovych bên ngoài Kiev, và công chúng tràn vào. Họ phát hiện ra một khu phức hợp xa hoa bao gồm các công viên lớn được cắt tỉa cẩn thận, sở thú và một nhà hàng có hình dáng giống như một con tàu cướp biển. Bên trong dinh thự chính, người ta tìm thấy một ổ bánh mì lúa mạch đen bằng vàng nguyên khối – một món quà tri ân dành cho Yanukovych từ một người thỉnh nguyện – đã được tìm thấy. Tác phẩm điêu khắc phi lý đó nhanh chóng trở thành biểu tượng cho sự thừa tội phạm của Yanukovych. (Bạn có thể theo dõi nó trên Twitter tại tài khoản nhại tiếng Nga @zolotoybaton). Đó là thời điểm, Bershidsky tin rằng, khi Putin “đầu hàng trước sự hoang tưởng” và quyết định điều cần thiết là phải nghiền nát đất nước Ukraina mới. Rốt cuộc, ông ta và bạn bè của ông ta cũng có cung điện của riêng mình.

Bershidsky nói đúng. Có rất nhiều tình tiết đẫm máu và kịch tính hơn trong năm qua. Nhưng việc mở các cánh cổng của Mezhyhirya có thể hiểu được bản chất của những gì đang bị đe dọa. Cuộc nổi dậy tại Ukraina và cuộc chiến giữa Ukraina và Nga nói về nhiều điều – sự hợp nhất của Ukraina với tư cách là một quốc gia, chủ nghĩa dân tộc đang trỗi dậy của Nga đã bị tổn thương, sự không chắc chắn của một thế giới trong đó Chiến tranh Lạnh đã kết thúc – nhưng chúng ta chưa hiểu rõ điều gì sẽ thay thế nó. Tuy nhiên, trung tâm của nó, các cuộc xung đột bên trong Ukraina, và cuộc chiến mà Putin đã chọn với Ukraina, là về chế độ dân chủ hậu Xô-viết, và liệu có ý chí phổ biến chống lại nó hay không.

Tháng 9 năm ngoái, tôi lái xe đến Mezhyhirya. Nó đã trở thành một công viên công cộng được nhiều người ghé thăm. Bờ cỏ ven những con đường quê xung quanh tấp nập xe cộ đậu. Một vài cặp đôi đang chụp ảnh cưới bên cạnh đài phun nước được trang trí công phu. Hai doanh nhân đã thuê xe đạp ở lối vào để giúp việc tham quan khu đất rộng lớn dễ dàng hơn. Những người khác đang kinh doanh nhanh chóng bằng cách bán những cuộn giấy vệ sinh và thảm chùi chân với hình ảnh của Yanukovych trên đó. Nhưng những cuộc giấy vệ sinh và thảm chùi chân in hình Putin thậm chí còn phổ biến hơn./.

Nguyễn Trung Kiên chuyển ngữ

———————–

THÔNG TIN VỀ TÁC GIẢ

Chrystia Freeland là nhà báo, người viết sách và nhà chính trị. Bà từng là phóng viên thường trú tại Ukraina, Phó Tổng biên tập tờ The Globe and Mail, và đã từng đảm nhiệm các vị trí tại Financial Times, từ trưởng văn phòng Moscow đến Tổng Biên tập quản lý tại Hoa Kỳ. Là một nhà hoạt động người Canada gốc Ukraina, bà đã viết một số bài báo chỉ trích chủ nghĩa can thiệp của Nga và ủng hộ nền độc lập của Ukraina. Freeland là tác giả của Bán thế kỷ, một cuốn sách về quá trình chuyển đổi từ chủ nghĩa cộng sản sang chủ nghĩa tư bản của Nga và cuốn sách đoạt giải Plutocrats: The Rise of the New Global Super-Rich and the Fall of Everyone Else. Kể từ năm 2013, baf là thành viên của Quốc hội Canada, đại diện cho Trung tâm Toronto tại Hạ viện.

(Tên bài do người dịch tạm đặt)

Nguồn: “My Ukraine: A Personal Reflection on a Nation’s Dream of Independence and the Nightmare Vladimir Putin Has Visited Upon It” (Brookings Institution Press, 2022)