Đường dây nóng về Đạo đức cho Nhà báo (EAJ, Ethics AdviceLine for Journalists) là tổ chức phi lợi nhuận tại Chicago, Mỹ chuyên giải đáp miễn phí các thắc mắc liên quan đến đạo đức báo chí. Thỉnh thoảng gặp các ca tiến thoái lưỡng nan (như xâm phạm quyền riêng tư, gài bẫy…), mình thường hỏi EAJ để tham khảo góc nhìn và cách tiếp cận của họ. Dưới đây là một số câu hỏi mà EAJ thường nhận được và gom lại làm một bản hỏi đáp.
——————-
1. Đâu là loại vấn đề đạo đức phổ biến nhất mà các nhà báo đối mặt?
Xung đột lợi ích. Lấy ví dụ, tổng biên tập nhận được tin một phóng viên chuyên đưa tin về hoạt động của tòa thị chính thành phố có hẹn hò yêu đương thầm kín với thị trưởng và muốn biết nên xử lý tình huống này như thế nào. EAJ thường nhận được các cuộc gọi hỏi về việc biên tập viên hoặc chủ báo mà tham gia các nhóm xã hội dân sự hoặc phòng thương mại ở địa phương thì có xung đột lợi ích hay không.
2. Một blogger muốn biết liệu có bị coi là vi phạm đạo đức hay không nếu tập hợp thông tin từ nhiều nguồn internet. Có phải tất cả những thứ xuất bản trên mạng đều thuộc phạm vi công cộng và có thể sử dụng mà không cần xin phép?
Hãy dẫn nguồn đối với thông tin lấy từ internet hoặc bất cứ nguồn nào. Nếu không, bạn sẽ bị coi là đạo văn hoặc vi phạm bản quyền.
(bàn thêm: Vì là Đường dây nóng Đạo đức Báo chí nên họ chỉ xét khía cạnh đạo đức, còn yếu tố pháp lý liên quan đến quyền sở hữu trí tuệ thì chưa xét tới. Nói chung, lấy của ai thì phải xin phép và được bên sở hữu đồng ý, sau khi được phép rồi thì trích dẫn phải nêu nguồn.)
3. Có phi đạo đức không khi đưa tin thuận lợi cho các khách hàng quảng cáo địa phương?
Thiên vị trong đưa tin là phi đạo đức. Hãy cảnh giác với loại hình “bài báo quảng cáo” (advertorial) – đó là các bài quảng cáo đội lốt bài báo.
4. Có vi phạm đạo đức không khi hỏi người khác mà không nói cho họ biết rằng bạn là phóng viên và ý kiến của họ có thể xuất hiện trên mặt báo?
Không bao giờ làm như vậy. Nhà báo phải luôn tự giới thiệu về mình.
5. Các tòa soạn có nên đồng ý đối với yêu cầu gỡ các bài báo cũ trên hệ thống lưu trữ kỹ thuật số?
Nói chung là không nên. Hệ thống lưu trữ, cả báo in lẫn điện tử, đóng vai trò là hồ sơ lịch sử của đời sống và sinh hoạt cộng đồng.
6. Tổng biên tập sẽ làm gì nếu có phóng viên hẹn hò với nguồn tin, hoặc dính vào chuyện yêu đương với nguồn tin?
Những phóng viên sa vào chuyện tình cảm với nguồn tin thì không đáng tin cậy ở khía cạnh công bằng hoặc trung lập đối với nguồn tin đó, dẫn đến gây hại cho uy tín của cơ quan mà họ đang công tác. Đó cũng là một hình thức xung đột lợi ích. Cơ quan báo chí nên áp dụng các chính sách quản lý hành vi của phóng viên. Phóng viên có thể bị cấm quan hệ tình cảm với nguồn tin, hoặc nếu có quan hệ thì sẽ không được khai thác nguồn tin đó nữa.
7. Có vi phạm đạo đức không khi công bố nhân thân trẻ em hoặc nạn nhân của các vụ phạm tội tình dục trong bài viết?
Trong hầu hết trường hợp thì không nên công bố. Tuy nhiên, gần đây có những nạn nhân bị xâm hại tình dục quả quyết rằng họ cần xuất đầu lộ diện để từ đó có thể truy tố kẻ xâm hại mình.
8. Có vi phạm đạo đức không khi xuất bản câu chuyện Cá tháng Tư dưới hình thức là một chuyện đùa?
Thông thường, nhà báo sẽ đối mặt với rủi ro mất uy tín khi xuất bản thông tin sai sự thật. Độc giả có thể không coi đó là chuyện hài hước.
9. Nhà báo có thể nhập vai để viết bài?
Nói chung là không nên. Có thể thực hiện việc này khi nó mang lại lợi ích cho công chúng nhưng chỉ sau khi các biện pháp truyền thống đã được thực hiện và không thành công. Báo chí cần minh bạch, không nên lừa dối. Nhà báo thường lên án những ai nói dối, lừa gạt hoặc ăn cắp. Vậy thì nhà báo không nên thực hiện các hành vi mà họ thường lên án nếu người khác làm.
P.S: Nếu bạn có băn khoăn về một vấn đề liên quan đến đạo đức báo chí, EAJ là địa chỉ mà các bạn có thể hỏi. Họ rất nhiệt tình chia sẻ và họ có các chuyên gia hàng đầu thuộc nhiều lĩnh vực khác nhau cộng tác.
Đỗ Hùng (Facebook)
Cái thằng Paul Heggen nóđã từng làm research ở A & M , một viện đại học nổi tiếng ở Texas , thế mà cóc tìm ra được việc làm ở Texas , nó đi đến hết đài truyền hình này đến truyền hình kia ở khắp nơi trên các tiểu bang rồi bây giờ mới tới KPIX 5 , để nhăn nhó như “ khỉ ăn mắm tôm “ một cách rất “ yếm thắm “!! Cứ trông là thấy liền !! Đấy cũng Mỹ trắng , mà gốc Do thái !! May là không phải tất cả Mỹ trắng đều như thế ! Và không phải tất cả dân Do thái đều thế cả !
Thanh Hóa không vua chua, vua chua quê quán Ninh bình, tỉnh Hà Nam Ninh. Gốc gác, từ Nguyễn Bac. vua lê, chúa trịnh, ngô quyền, quê quán ở hà nội, hà nam ninh.
Thanh Hóa lừa đảo, viết sai lịch sử.
Thanh Hóa: Gần 500 tỷ phục dựng lăng miếu Triệu Tường, nơi phát tích của nhà Nguyễn, lừa đảo, viết sai lịch sử.
-thu truong bo vh tt dl, Trinh Thi Thuy, sn 1971, lam viec 51 Ngo Quyen, Ha Noi. Sai trai. Viet sai lich su.
-Gs su hoc Le Van Lan, Phan Huy Le, viet sai lich su, lua dao, tu nam 2008.
(Tieng viet co dau).
Luu Tin chinh xac.
Save.
Vu tan cong internet bao VOV, phap luat tp Hcm.
Thông tin chi tiết, chính xác.
-phe 1: Trần Đình Ba, ở báo kienthuc net vn.
-phe 2: quản trị facebook, mod, thành viên, văn phòng Việt Nam.
-phe 3: quản trị Wikipedia, mod, thành viên, văn phòng Việt Nam.
-phe 4: công an, bộ đội, an ninh mạng, nhân viên nhà nước, tham gia, làm thành viên facebook, wikipedia.
-phe 5: VOV, nhân viên nhà nước, tham gia, làm thành viên facebook, wikipedia. báo chí, VOV, pháp luật tp HCM.
-bắt phe 1, 2, 3, 4, 5. Nếu không bắt, công an, bộ đội, là bao che.
Nói tói báo chí và truyền thông trong ĐAN CHIM VIET ni thì Ngụy Kóck Tàn Dư se bị cho ZERO điểm và đuổi về chồ quỳ là vì có bao giò trưng ra đuọc bất kỳ chứng cứ khách quan nào để biện minh cho lập luận cùa minh đâu.
Đi đi lại lại củng moi từ Bui Tín, Vu Thu Hiên, Tran Đinh, Duong thu Huong và châm’ hết plus RFA, VOA, BBC , nói chung toàn là phe ta cả. Ngụy Kóck không cần các Reliable Sources khách quan mà chỉ thích………suóng khi còm.
Anh Phét thì nguọc lại à nghen. Mổi lần anh Phét mà Phang vào đám Ngụy Kóck bịp bợm láo phét là anh Phét moi ra từ những nguồn nhu là NEWYORk times, Washington Post, CNN, Rand.org, Pentagon Papers và các sách của CIA Mẽo. Lý do là anh Phét muốn cho các NGỤY KOCK cứng họng, het’đuòng chối cải. Thí dụ như khi anh phét bảo rằng NGỤY KÓCK chẳng bao giò hết đạn vì đánh nhau vói VC, Ngụy hết đạn là do quăng chạy vì quá hãi khi tháy Viet Công ùn ùn xe Tank tién vào như vũ bão.
nytimes.com/1975/03/29/archives/arms-left-by-us-loss-by-saigon-force-called-catastrophic-1billion.html
March 29, 1975
SAIGON, South Vietnam, March 28—The South Vietnamese have lost more than $1‐billion in American military weapons and other equipment over the last two weeks, according to qualified Vietnamese sources.
The abandonment of hundreds of artillery pieces, trucks, planes, mortars, tanks, armored personnel carriers, rifles and ammunition—coupled with the rapid retreat of army units—is viewed by Vietnamese and Western sources as a stunning and, quite possibly irreversible military and psychological blow for South Vietnam.”
Hoạc là khi anh Phét cáo buộc NGUY SAI GON là mot đám thảo khấu ăn cắp, tham nhũng, ăn chặn tiền luong trên xác chết lính Ngụy(Ghost Soldiers), lính Kiễng(ON CALL Soldiers) và lính đào ngủ là anh Phét trưng ra bằng chứng của Rand.org , mot co quan nghien cúu độc lập để cho NGỤY KÓcK hết đàng cải chày cai côi’.
rand.org/content/dam/rand/pubs/reports/2005/R2208.pdf
“Buu Vien reported that he discussed these matters on several occasions on the highest levels, but Thieu would not agree to a limited tour of duty or other manpower
reforms.
Corruption, draft dodging, and desertion were a result of the manpower policy and in turn led to further problems of inducting young men into the army. Even when men were inducted, the army could not be certain that they were actually in the ranks; ghost soldiers” on the one hand and ((roll-call soldiers” on the other kept manpower at low and uncertain levels. Late in the war, an investigation into these practices was conducted:
Hoạc là khi mà anh Phét bảo rằng tuo’ng tá NGỤY KOCK là mot đám thảo khấu sóm đánh tôi đầu cho nên bị bọn lính Mẽo làm nhục là anh Phét có bằng chứng ngay .
Chang hạn như trong cuôn’ DECENT INTERVAL của FRANK SNEPP , cụu tinh báo CIA tại SAI GON lúc đó đả viét o? trang 573
“In the meantime, other Vietnamese notables were give in a devastating lesson in humility.
Shortly after arriving in GUAM several of dêfeated ARVN generals were brought together in one of the old metal barracks. As exhausted General Toan, the former MR3 commander, was pushed into the meeting in a wheelchair, and General Truong , the defender of ĐANANG, was suffering from a such an acute case of conjunctivitis he could not find his way to a chair.
Moments later an American naval officer marched in and demanded that the generals remove their uniforms. “Can’t we at least keep our shoulder stars?”, one of them asked. “NO, NO,’ the American replied.”You guys have no army, no country any more.” It was as if the Republic of Vietnam had never existed at all”.
Đó, thấy nhục nhã chua hả máy bác Ngụy Kóck. Cú mà đua ra như ri thì NGỤY KÓCK không tài nào cải nổi , bất quá là xoay qua chủi tục cho đở nhục mà thôi.
Đó là lý do mà anh Phét luon luon moi ra mot lô mot lốc tù những reports đến tù những reliable sources để PHANG vào mặt những bác NGỤY KÓCK bịp bợm láo toét tự suóng.
Anh Phét hy vọng rằng NGỤY KÓCK nên học hỏi phuong pháp tranh luận và còm của anh Phét để tạo cho diển đàn khách quan và truỏng thành hơn.
Thí dụ như tin tức khí tượng của TV KPIX 5 , San Francisco , từ Paul Heggen , từ lúc nhỏ nó nhìn thấy “ sét đánh “ thế là nốt heo nghành khí tượng ; cả hàng ngàn nhà khí tượng, tiieểu bang đến liên bang , cho đến toàn thể thế giới các nhà khí tượng , không có ai lại vẽ hình con chó để nói về thời gian , chỉ có mình thằng này !! Đó là hình “ mặt trơ , trán bóng “ ; cứ nhìn khi nó nhăn nhó , trông giống như , trước 1975 , mấy thằng trốn quân dịch mà gặp cảnh sát , đang nói “ xin anh thông cảm !” . Đã vậy mà nó còn vẽ hình “ con chó dài lưng tốn vải , ăn no lại nằm “!