Từng có lúc ông Donald Trump và ông John McCain không muốn nhìn thấy nhau, hoặc ít nhất, hai ông không thèm nói chuyện với nhau.
Lúc mới khởi đầu cuộc đua chính trị 2016, ông Trump chẳng ngần ngại chê bai ông McCain “không phải là người hùng”, giải thích “ông ta chỉ bị địch quân bắt chứ đâu có cộng trạng gì để đáng được ca ngợi là người hùng”; ngược lại, ông McCain cũng chê bai ông Trump là người “nói năng thiếu khéo léo”, nhất định không ủng hộ mà còn đưa ra những nhận xét mang tính dè bỉu, đại để cho rằng ông Trump “đừng mơ tưởng” cầm chìa khóa mở cửa Tòa Bạch Ốc, hoặc vì ông Trump là ứng cử viên nên “đảng Cộng Hòa mất cơ hội điều khiển hành pháp”.
Mặc dù cuộc tranh cử đã kết thúc, nhưng tới nay Tổng thống Đắc Cử Donald Trump và Thượng Nghị Sĩ John Mccain vẫn chưa làm hòa với nhau “vì những quan điểm khác biệt chưa thể hàn gắn”, theo những nguồn tin phát xuất từ Thượng Viện, nhưng điều ít người ngờ là hai ông lại là đồng minh chiến lược của nhau, có cùng ý nghĩ phải tăng ngân sách quốc phòng để nước Mỹ có một quân đội thật sự hùng mạnh.
Bằng chứng rõ nhất là trong thời gian còn vận động kiếm phiếu, ông tỷ phú đại diện cho đảng Cộng Hòa nhiều lần lên tiếng nói nếu đắc cử “tôi cam kết với các bạn là sẽ tăng ngân sách quốc phòng để quân đội Hoa Kỳ hùng mạnh hơn bao giờ hết”, “các nước khác phải nể phục”, “giúp các tướng lãnh và binh sĩ Mỹ làm tròn trách nhiệm được trao phó”; đến chiều thứ Hai tuần này, Thượng Nghị Sĩ McCain tuyên bố sẽ đề nghị “trong 5 năm tới, mỗi năm quân đội có thêm (ít nhất) 85 tỷ dollars” để thực hiện những gì các tướng lãnh thấy cần phải làm. Giống như Tổng Thống Đắc Cử Trump, ông McCain cũng nói “mục tiêu của nước Mỹ là phải có một quân đội hùng mạnh, có thể đối phó với mọi thử thách của một thế giới đầy biến động”, từ cuộc chiến chống khủng bố cho đến bất ổn đang xảy ra ở nhiều nơi, kể cả những thử thách được ông gọi là “dồn dập đến từ Nga và Trung Quốc”.
Ý kiến của vị Thượng Nghị Sĩ Cộng Hòa đang giữ vai trò Chủ Tịch Ủy Ban Quốc Phòng Thượng Viện được mọi người chú ý tới vì được nêu lên trong thời điểm các vị dân cử Thượng và Hạ Viện bàn thảo về ngân sách mà chính phủ Trump sẽ đệ nạp cho Quốc Hội sau ngày tuyên thệ nhậm chức. Tin hành lang Thượng Viện cho thấy trong những cuộc thảo luận với các nghị sĩ thành viên của Ủy Ban, ông McCain đưa ra những điểm “quan trọng phải làm ngay trong năm nay”, bao gồm “thêm chiến đấu cơ cho không quân, thêm tầu chiến cho hải quân, tăng quân số cho không quân và thủy quân lục chiến, hiện đại hóa võ khí cho bộ bình”. Để có thể thực hiện những điều đó, ông yêu cầu các đồng viện bỏ phiếu hủy bỏ điều luật “giới hạn chi tiêu quốc phòng” được ban hành hồi 2011.
Đó cũng là điều Tổng Thống Trump hứa sẽ làm.
Trong bài diễn văn đọc hồi tháng Chín năm ngoái để nói về những điều sẽ làm trong 100 ngày đầu tiên, tỷ phú Trump cho hay “nếu đắc cử, tôi sẽ yêu cầu Quốc Hội bỏ hẳn luật giới hạn chi tiêu quốc phòng, sẽ có thêm tầu chiến cho hải quân, có thêm máy bay chiến đầu cho không quân, tăng cường sức mạnh cho bộ binh và thủy quân lục chiến”. Ông cũng hứa “ngay sau khi tuyên thệ nhậm chức, sẽ đệ trình ngân sách dành cho quốc phỏng (để Quốc Hội phê duyệt”, cam kết ngân sách quốc phòng tăng nhưng quốc gia không tăng thêm nợ nần “vìtôi sẽ cắt giảm ngân sách những nơi khác để có tiền cho quân đội của chúng ta”. Cũng phải nói thêm ngay sau ngày đắc cử, ông Trump đã mời 2 ông chủ tịch đại công ty Boeing và Lockheed Martin đến để yêu cầu cắt giảm giá chiếc Air Force One và giá bán chiến đấu cơ F-35. Sau cuộc gặp ở New York, cả hai công ty Boeing và Lockheed Martin đều hứa sẽ tìm cách làm hài lòng vị tổng thống tương lai của nước Mỹ.
Chưa rõ số tiền dành cho quốc phòng Tổng Thống Trump yêu cầu Quốc Hội thông qua là bao nhiêu, nhưng chắc chắn không phải là nhỏ. “Xây dựng lại hệ thống quốc phòng đương nhiên phải tốn tiền” theo lời Thượng Nghị Sĩ McCain, trước khi ông đưa ra con số 430 triệu dollars “cộng với ngân khoản hàng năm dành cho Ngũ Giác Đài”. Ông McCain cũng nói con số ông dự tính “tưởng là lớn nhưng lại rất nhỏ” so với những thiệt hại nước Mỹ phải gánh chịu “nếu không tăng cường khả năng chiến đấu của quân đội”. Nói cách khác: ông McCain xem đó là việc phải làm ngay -như ông Trump từng nói- không thể chậm trễ được.
Hiện ngân sách hàng năm dành quốc phòng Hoa Kỳ ở khoảng 580 tỷ dollars, có tin nói cả Tổng Thống Trump lẫn nghị sĩ McCain sẽ ủng hộ đề nghị tăng lên thành 700 tỷ cho năm tới và tăng thành 800 tỷ cho năm 2020, chưa kể ngân khoản đặc biệt dành cho chiến tranh. Tuần trước, khi ra điều trần trước Thượng Viện, Cựu Đại Tướng James Mattis, người được Tổng Thống Đắc Cử Donald Trump để cử làm tổng trưởng quốc phòng có nói tới điều này, mong hành pháp và lập pháp có những ngân khoản riêng biệt để Bộ Quốc Phòng sử dụng, kể cả khoản tiền Quốc Hội đồng ý dành riêng cho việc mua thêm khí cụ, tầu chiến, chiến đấu cơ và mỗi năm tuyển mộ thêm chừng 10,000 binh sĩ bộ binh và 4,000 binh sĩ thủy quân lục chiến.
Nguyễn Văn Khanh
