Đã mấy năm nay, nhờ có Paul Globe, trang web Jamestown đã theo dõi sự có mặt đang ngày càng nhiều hơn của Trung quốc tại Siberia thuộc vùng cận Đông của nước Nga, và nhất là khu vực quanh hồ Bajkal và thái độ chống Trung quốc ngày càng tăng trong vùng. Ít nhất là từ năm 2010, người Hoa đã sử dụng “sự hiếu khách của những người bản xứ” mà không đóng góp lại cho khu vực này bất cứ điều gì. Trước hết phải nói đến việc thuê, hay là gom mua đất hàng loạt của các thương nhân người Hoa, những người này sau đó thường hay khai thác gỗ, hay là khai thác các nguyên liệu khác. Trong đó, hậu quả thường gặp là các cảnh quan thì bị tàn phá bởi người ta hoàn toàn lờ đi luật pháp của Nga.
Nước Trung hoa thứ hai tại Siberia
Các vấn đề còn ở chỗ là các nhà máy của người Hoa chỉ nhận người Hoa vào làm việc, tài trợ của nhà nước cho lĩnh vực nông nghiệp dùng từ tiền thuế của người dân lại nhằm mục đích bán rẻ cho người Hoa các sản phẩm nông nghiệp, và tiếp nữa là ngành du lịch gần như hoàn toàn trong tay người Hoa và không mang lại nguồn lợi nào cho người bản xứ. Lý do để lo ngại cũng là “du lịch tình dục” vốn gắn liền với các nỗ lực của đàn ông Trung quốc trong việc tìm kiếm phụ nữ tại các vùng nghèo ở Siberia mà sẵn lòng theo họ về Trung quốc. Và như thế, Siberia, mảnh đất dân cư thưa thớt của Nga đang mở ra cho sự bành trướng từ các vùng dân cư đông đúc của Trung quốc một không gian gần như không hạn chế.
Từ năm 2015, Oleg Lusenko, một bình luận viên người Nga đã lưu ý rằng chính các hoạt động của Trung quốc tại vùng Transbajkal, là nơi có hai mạch đường chính nối miền tây Siberia với phần còn lại của nước Nga, theo thời gian có thể sẽ dẫn tới việc “Trung quốc sẽ kiểm soát được một phần lãnh thổ rộng bằng chính Trung quốc”.
Các tài nguyên được chuyển sang tay người Hoa. Chỉ còn lại sự hoang tàn
Cũng trong bài báo mới nhất cho trang Jamestown, ông Globe lưu ý rằng, sự khó chịu của người bản xứ với các hoạt động của người Hoa ngày càng tăng và thậm chí, tình hình có thể vượt quá tầm kiểm soát. Pavel Paskov, một blogger người Nga còn định trong nửa năm sắp tới đây sẽ ra bộ phim tài liệu của mình, trong phim, ông sẽ “làm sáng tỏ” việc kinh doanh gỗ từ Siberia béo bở của Trung quốc. Paskov khẳng định rằng “gần như tất cả việc kinh doanh gỗ tại tây và đông Sibiri không phải chỉ là trong tay các nhà đầu tư Trung quốc, mà là trực tiếp nằm trong tay các doanh nhân Trung quốc” và “trên thực tế, các doanh nhân Nga trong lĩnh vực này chẳng có một thu nhập nào”.
Chỉ có các nhân viên cao cấp của nhà nước và các nhà tài phiệt được hưởng lợi từ các hợp đồng được ký kết với người Hoa, đối với những người dân thường trong khu vực thì các thương vụ này không mang lại điều gì tốt lành. Trong khi đó thì những người khai thác gỗ người Hoa thường vi phạm luật pháp Nga và họ chẳng trồng lại những khu rừng đã bị khai thác hết, vì thế theo như lời của Paskov thì “sau 20 năm nữa, ở nơi đây, thay vì những cánh rừng bạt ngàn chúng ta sẽ c những đầm lầy, đồng hoang và thảm họa môi sinh”. Như trong các thập niên trước, nhiều vùng tại chính Trung quốc đã gặp phải số phận tương tự, kịch bản này hoàn toàn không phải là không thực tế.
Người bản xứ ngày càng khó chịu
Tuy nhiên, sự bất bình của người bản xứ và nỗi giận của họ không phải chỉ hướng đến Bắc kinh, mà còn hướng tới cả Moskva, là nơi đã dung túng các hành vi của Trung quốc trước viễn cảnh được nhanh chóng thu lời. Một số hợp đồng đã được ký kết trực tiếp tại Moskva mà người địa phương không được có bất cứ ý kiến nào. Trong khi đó thì chẳng có ai ở Moskva quan tâm đến việc vài năm nữa sẽ ra sao. Và thế là vùng đất này trở thành một nguồn cung cấp nguyên liệu cho Trung quốc.
Theo những người dân địa phương cho biết thì cả Bắc kinh, cả Moskva đều hành xử “còn tệ hơn cả các nhà thực dân Anh và Pháp ngày xưa (trên mảnh đất thuộc địa của họ)”
Ngay cả khi số tiền mà người Hoa đã trả cho việc thuê đất để khai thác, không phải là nhỏ, nhưng còn xa mới có thể bù đắp cho các thiệt hại vĩnh viễn đối với môi trường, và không thể đủ để tài trợ cho việc khôi phục lại cảnh quan. Theo Goble, chính vì thế mối tương quan giữa vùng cận đông của Nga và Moskva hiện đang căng thẳng hơn lúc nào hết. Dĩ nhiên, hiện nay thì chính phủ Nga không thể đòi các đối thủ tại địa phương phải ngoan ngoãn bằng cách mạng họa Trung quốc ra để đe dọa như trước đây, bởi vì chính họ đã cho phép người Hoa được rảnh tay hành xử trong khu vực…
Nguồn: https://sinopsis.cz/proda-moskva-sibir-cine/
Thanh Mai chuyển ngữ
