12 tiên đoán chiến tranh của Fukuyama

Yoshihiro Francis Fukuyama, 70 tuổi, là nhà bình luận chính trị, kinh tế người Mỹ gốc Nhật, được biết đến với cuốn “The End of History and the Last Man” (1992), lập luận rằng sự lan rộng trên toàn thế giới của các nền dân chủ tự do và chủ nghĩa tư bản thị trường tự do của phương Tây có thể báo hiệu điểm cuối của quá trình tiến hóa văn hóa xã hội của nhân loại. Nhận định này gặp nhiều chỉ trích nhưng cuốn sách được dịch sang trên 20 thứ tiếng. 

Fukuyama được cho là có liên quan đến sự trỗi dậy của phong trào tân bảo thủ tại Mỹ, nhưng ông đã cải chính. Ông hiện là Giám đốc một chương trình lấy bằng Thạc sĩ về Chính sách Quốc tế  tại Trường đại học Stanford, California.

Sau đây là 12 tiên đoán của Fukuyama về chiến tranh Nga-Ukraine. 

Một, Nga đang hướng tới một thất bại toàn tập tại Ukraine. Kế hoạch của Nga không phù hợp, vì dựa trên một giả định sai lầm rằng người Ukraine có cảm tình với Nga và quân đội của họ sẽ sụp đổ ngay lập tức sau khi quân Nga tiến vào. Các binh sĩ Nga rõ ràng đã mang theo quân phục đại lễ khi tiến vào Kyiv thay vì mang thêm đạn và khẩu phần ăn. Putin tại thời điểm này đã tung hết toàn bộ quân đội của mình cho chiến dịch – không còn lực lượng trừ bị lớn mà ông có thể huy động để đưa thêm vào trận chiến. Quân đội Nga đang bị cầm chân bên ngoài nhiều thành phố Ukraine, nơi họ phải đối mặt với các vấn đề to lớn về tiếp vận và các cuộc tấn công liên tục của Ukraine.

Hai, sự sụp đổ có thể đột ngột và thảm khốc, thay vì diễn ra từ từ thông qua một cuộc chiến tranh tiêu hao. Quân đội trên chiến trường sẽ đến một điểm mà tiếp tế cũng không được mà rút lui cũng không xong, và tinh thần chiến đấu sẽ bốc hơi. Điều này ít nhất đã đúng ở miền bắc; người Nga đánh tốt hơn ở phía nam, nhưng tư thế đó sẽ khó duy trì nếu phía bắc bung toang.

Ba, không đạt được giải pháp ngoại giao nào trước khi sụp đổ. Không có thỏa hiệp nào có thể chấp nhận được đối với cả Nga và Ukraine qua những tổn thất mà họ đã gặp hiện nay.

Bốn, Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc một lần nữa chứng tỏ là vô tích sự. Điều hữu ích duy nhất là cuộc bỏ phiếu của Đại hội đồng, giúp nhận diện những tác nhân xấu xa hoặc nói quanh co của thế giới.

Năm, các quyết định của chính quyền Biden – không tuyên bố vùng cấm bay hoặc không giúp chuyển giao các máy bay MiG của Ba Lan – đều là những quyết định tốt; họ đã giữ bình tĩnh trong một khoảng thời gian rất xúc động. Quả là tốt hơn nhiều nếu để người Ukraine tự mình đánh bại người Nga, không cho Moscow đưa ra lý do đã bị NATO tấn công, và tránh tất cả tiềm năng leo thang rõ rệt. Các máy bay MiG của Ba Lan thật ra sẽ không tăng nhiều sức mạnh cho Ukraine. Quan trọng hơn nhiều là nguồn cung cấp liên tục gồm Javelins, Stingers, TB2, vật tư y tế, thiết bị thông tin liên lạc và chia sẻ thông tin tình báo. Tôi giả định rằng các lực lượng Ukraine tình báo NATO hoạt động bên ngoài Ukraine trợ giúp.

Sáu, tất nhiên, cái giá mà Ukraine phải trả là rất lớn. Nhưng thiệt hại lớn nhất là do tên lửa và pháo binh gây ra, điều mà nếu có thêm MiG hoặc đặt ra vùng cấm bay cũng không thể giúp ích gì nhiều. Điều duy nhất để chấm dứt cuộc tàn sát là đánh bại quân đội Nga trên bộ.

Bảy, Putin sẽ không vượt qua số phận sau thất bại của quân đội mình. Ông ta được ủng hộ bởi vì thiên hạ nghĩ rằng ông ta là một người mạnh; nhưng kết quả là gì ngoài sự kém cỏi và bị tước mất quyền lực đáng sợ?

Tám, cuộc xâm lược đã gây thiệt hại rất lớn cho những người theo chủ nghĩa dân túy trên toàn thế giới, những người đã đồng loạt bày tỏ thiện cảm với Putin trước khi có cuộc tấn công. Những người này bao gồm Matteo Salvini, Jair Bolsonaro, Éric Zemmour, Marine Le Pen, Viktor Orbán và tất nhiên là Donald Trump. Cuộc chiến đã công khai phơi bày khuynh hướng độc tài của những người này. 

Chín, cuộc chiến cho đến thời điểm này là một bài học tốt cho Trung Quốc. Giống như Nga, trong thập niên qua, Trung Quốc đã xây dựng lực lượng quân sự tập trung vào sử dụng công nghệ cao nhưng họ không có kinh nghiệm chiến đấu. Thành tích tồi tệ của Không quân Nga có thể sẽ được lặp lại bởi Không quân Quân đội Giải phóng Nhân dân, cả hai không có kinh nghiệm chỉ huy các hoạt động không quân phức tạp. Chúng ta có thể hy vọng rằng giới lãnh đạo Trung Quốc sẽ không tự đánh lừa về năng lực của mình như người Nga đã làm khi tính đến chuyện chống Đài Loan trong tương lai.

Mười, hy vọng rằng Đài Loan sẽ bừng tỉnh về nhu cầu chuẩn bị chiến đấu như những gì người Ukraine đã làm, và áp dụng lại chế độ nghĩa vụ quân sự. Không được mang tư tưởng chủ bại quá sớm. 

11, máy bay không người lái của Thổ Nhĩ Kỳ sẽ trở thành sản phẩm bán chạy nhất.

12, thất bại của Nga sẽ có thể tạo ra một “sự tái sinh của lý tưởng tự do”, và đưa chúng ta thoát khỏi sự buồn chán trước tình trạng suy giảm của dân chủ trên toàn cầu. Tinh thần của năm 1989 (Bức tường Berlin sụp đổ) sẽ sống mãi, nhờ nơi những người Ukraine dũng cảm.