Vụ Pegasus có thể nổ lớn

Dẫn nhập

NSO là một công ty có trụ sở chính tại Israel, hoạt động trong khuôn khổ luật pháp của Israel, có văn phòng ở Bulgaria và Síp. Thành lập năm 2010, công ty có khoảng 750 nhân viên, có 60 khách hàng cấp chính quyền tại 40 quốc gia. 

Sản phẩm con cưng của NSO là Pegasus, một phần mềm gián điệp – spyware – thuộc loại cao cấp. Pegasus có thể xâm nhập bất kỳ loại điện thoại thông minh nào, dù là iPhones hoặc Android.

Thông thường một spyware muốn xâm nhập điện thoại của bạn, chúng phải nhờ bàn tay của bạn. Chúng gửi email hay tin nhắn cho bạn dưới một cái tên người quen bạn mà chúng đã đánh cắp lý lịch. Nếu không quen thì có thể là những email hoặc tin nhắn đáng lưu ý: nếu không click vào đây thì tài khoản của bạn sẽ bị xóa, nếu nhấp vào đây thì bạn sẽ có một món quà đáng giá, một số ảnh và video hấp dẫn… Nếu bạn không click, không nhấp, bạn không sao cả.

Pegasus không cần đến bạn. Nó vào nhà bạn mà không cần gõ cửa. Bạn không thấy điện thoại bạn có dấu hiệu gì lạ, mọi ngày như mọi ngày. Thuật ngữ điện tử có một cụm từ mới “zero-click attack” dùng để chỉ một cuộc xâm nhập, tấn công mà không cần bạn nhấp hoặc click.

Trước đây, một spyware chỉ có thể nghe lén điện thoại của bạn hoặc cao hơn một tí, định vị được điện thoại. Bà vợ nào có cái app này có thể biết được chồng mình đang nói chuyện với ai vào đúng lúc đang có cuộc gọi, nói những gì, và có thật là chồng mình đang đi công tác ở khu công nghiệp Bình Dương hay đang nằm trong một khách sạn Thủ Đức.

Spyware loại cao cấp, đắt tiền có thể xem email của bạn, những tút bạn đăng trên MXH, những cuộc gọi gần đây, thậm chí những tin nhắn đã được mã hóa trên WhatsApp hoặc  Signal. Chúng còn xem danh bạ điện thoại, tên đăng nhập, mật khẩu, ghi chép và tài liệu lưu trữ của bạn trên điện thoại. Chúng có thể cho điện thoại bạn thu âm, thu hình mà bạn không thấy đèn báo. Chúng có thể mang ảnh trong điện thoại bạn ra photoshop, vẽ râu vẽ ria, thay hình bạn đang selfie với một người bạn bằng hình của một chân dài, mà sau đó bạn không biết sao để cải chính với vợ. Ngắn gọn, nếu bạn có thể làm gì với điện thoại thì spyware loại cao cấp cũng có thể làm được.

Pegasus là một trong những loại spyware này. Về mặt nổi, NSO nói họ cho khách hàng cấp chính quyền thuê Pegasus để theo dõi điện thoại của bọn khủng bố, xã hội đen hoặc băng đảng ma túy. Thuê chứ không bán đứt, có nghĩa là nếu khách vi phạm hợp đồng thì NSO có quyền lấy lại sản phẩm mà không bồi thường gì ráo. Được xem là vi phạm hợp đồng khi khách hàng sử dụng Pegasus cho những mục tiêu khác với mục tiêu đề ra. Cũng được xem là vi phạm hợp đồng khi khách hàng nhắm đối tượng là các công dân Hoa Kỳ, nghĩa là tuy NSO là Do Thái nhưng không phải muốn làm gì thì làm, cũng biết phải né ổ kiến lửa, bằng không thì rách việc. Ngoài ra, hợp đồng cũng có cam kết của NSO là sẽ bảo mật danh tính của khách hàng.

Vấn đề được đặt ra, nếu khách hàng thay vì dùng Pegasus để theo dõi khủng bố, xã hội đen hoặc băng đảng ma túy, họ lại theo dõi “thế lực phản động” thì làm sao NSO biết, và biết rồi có thể ngăn khách sử dụng tiếp hay không, khi mà trong tay khách có những hacker chuyên sao chép lậu hoặc những thiên tài như Nguyễn Tử Quang BPhone?

Pegasus lộ tẩy

Ngày 2 tháng 10 năm 2018, nhà báo Jamal Khashoggi – một công dân Mỹ gốc Ả Rập Saudi, chống đối chính phủ Saudi, làm cho tờ Washington Post – đến Lãnh sự quán Saudi ở Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ để xin giấy tờ hành chánh và sau đó không thấy trở ra.

Kết quả điều tra cho thấy có nhiều phần chắc ông ta đã bị nhóm người gồm Saudi và Thổ băm làm mấy khúc bên trong Lãnh sự quán và đã được phi tang.

Vài tháng sau đó, CIA đã kết luận Khashoggi đã bị giết theo lệnh của Mohammed bin Salman, đông cung thái tử của Saudi.

Nổi giận trước vụ này, báo Washington Post yêu cầu chính phủ Mỹ phải có thái độ trừng phạt những ai chịu trách nhiệm về cái chết của nhân viên mình; nhưng Tòa Bạch Ốc vẫn ù lì vì Saudi là đồng minh thân thiết của Mỹ tại Trung Đông, chỉ sau Israel.

Bị vặn hỏi về vụ này, công ty NSO ra thông cáo: “Công nghệ của chúng tôi không liên hệ dưới bất kỳ hình thức nào với việc ám hại Jamal Khashoggi. Liên hệ này bao gồm nghe ngóng, giám sát, theo dõi, truy cứu hoặc thu thập thông tin. Trước khi có lời tố giác, chúng tôi đã có điều tra ngay khi xảy ra vụ sát hại gớm giếc này, và một lần nữa đã cho thấy tố giác đó không có bằng chứng”.

Tức mình, Washington Post bèn hợp tác với 16 nơi, gồm báo chí bạn và tổ chức nhân quyền ở khắp nơi, mở cuộc điều tra. Nhóm này đã tiếp cận gần 50.000 hồ sơ điện thoại của mọi hạng người trên thế giới.

Riêng cái chết của Khashoggi, nhóm này đã lọc ra hồ sơ điện thoại của công dân Saudi và Thổ để cuối cùng kết luận 99 phần trăm rằng nhờ phần mềm Pegasus mà người Saudi và người Thổ đã thực hiện được vụ giết người.

Cụ thể, điện thoại Android của bà Hanan Elatr, vợ của Khashoggi đã bị một người dùng Pegasus tấn công 6 tháng trước khi ông bị giết. Chính bà Hanan cũng cho biết chồng mình có biết là điện thoại của ông đã bị theo dõi, hai ông bà phải thay đổi điện thoại liên tục và phải dùng “tiếng lóng” để nói chuyện qua điện thoại. Ngoài ra, điện thoại của một người bạn thân của Khashoggi cũng nằm trong danh sách 50.000. 

Từ 50.000 hồ sơ, nhóm điều tra do tờ Washington Post tụ tập mới tìm hiểu thêm và té ngửa ra rằng khách hàng sử dụng Pegasus của NSO đã xâm nhập được 37 điện thoại thông minh của chính trị gia, nhà báo, nhà hoạt động nhân quyền, nhân vật bất đồng chính kiến, lãnh đạo doanh nghiệp…

Trong 50.000 số điện thoại này, có hơn 1.000 số rải rác khắp 50 quốc gia, gồm có: nhiều người trong gia đình hoàng gia Ả Rập Saudi, ít nhất 65 lãnh đạo doanh nghiệp, 85 nhà hoạt động nhân quyền, 189 nhà báo và hơn 600 nhân vật tai mắt (bộ trưởng, nhà ngoại giao, tướng lãnh, 10 thủ tướng, 3 tổng thống và vua Maroc). 

Hôm thứ Năm, 22 tháng 7, chính phủ Pháp đã ra lệnh điều tra trước tin Tổng thống Emmanuel Macron cũng có tên trong danh sách 50.000.

Bài thu hoạch từ Pegasus

Các chuyên viên nói rằng tác động quan trọng không kém trong vụ tai tiếng Pegasus này là ảnh hưởng tâm lý. Nó làm cho mọi người có điện thoại thông minh trong tay cảm thấy bất an.

Không có gì lạ khi trị giá của công ty NSO trong vòng 10 năm từ 250 triệu đô la đã lên đến 1,5 tỷ.

Không biết đảng CSVN có phải là khách hàng của NSO hay không? Nếu có thì chẳng cần đến Berlin, hai ông Tô Lâm và Nguyễn Mạnh Hùng cũng biết trong điện thoại hai ông Nguyễn Văn Đài và Bùi Thanh Hiếu có những gì.

Bà Hanan Elatr, vợ ông Jamal Khashoggi nói với báo Washington Post: “Jamal không mang súng. Jamal không mang bom. Jamal không phải là khủng bố. Jamal chỉ có cây bút trong túi và ý tưởng trong đầu. Những thứ đó không có gì nguy hiểm đến độ phải bị người ta giết.”

Châu Quang