Tháng 2-2023, trong buổi ra mắt cuốn sách được viết bằng cả tâm sức của mình, tác giả Nguyễn Thái Long xúc động nói:
.
“Hôm nay cuốn sách Tiếng vọng đèo Khau Chỉa đã đưa tôi đến đây, trước quý vị cử tọa khả kính và các độc giả thân mến. Cùng tôi đến đây hôm nay là những đồng đội của tôi – CCB Trung đoàn 567, họ ngồi ở khán phòng này, bên cạnh tôi. Và, ngoài kia, vong hồn các liệt sỹ Trung đoàn 567. Hơn 500 con người, 44 năm trước đã vĩnh viễn nằm lại ở những cánh rừng, ngọn núi, ven suối, suốt một dải biên giới Cao Bằng, Vị Xuyên. Suốt mấy chục năm sau đó, không mấy ai biết đến họ, nhớ đến họ. Họ bị chìm đi trong quên lãng…”.
.
567 là một trung đoàn địa phương quân. Nhiệm vụ của họ là làm đường. Họ không được chuẩn bị về tinh thần, không được trang bị đủ vũ khí cho một cuộc chiến tranh như cuộc chiến Trung Quốc tấn công Việt Nam trên toàn tuyến Biên giới vào rạng sáng 17-2-1979.
Nhưng ở Khau Chỉa, Tà Lùng, Cao Bằng, Trung đoàn 567 đã chặn đứng mũi tấn công của Quân đoàn 42, Quân khu Thành Đô, Trung Quốc, gồm 2 sư đoàn bộ binh, 1 lữ đoàn xe tăng T59, 1 lữ đoàn pháo binh. Chiến đấu trong một tương quan vô cùng chênh lệch, nhưng suốt 12 ngày đêm, họ đã không để cho quân xâm lược Trung Quốc vượt qua được đèo Khau Chỉa, hướng tấn công chủ yếu vào Đông Bắc Cao Bằng.
.
Trong cuốn “Mười Năm Chiến Tranh Việt Trung” [NXB Đại học Tứ Xuyên 1993], Trung Quốc đã gọi con đường tiến vào thị xã Cao Bằng này là những “khe núi đẫm máu”.
.
Khau Chỉa – Tà Lùng là những Bạch Đằng, Chi Lăng của Thế kỷ 20.
.
Chưa có cuốn sách nào viết về cuộc chiến tranh Biên giới khốc liệt và sống động như Tiếng Vọng Đèo Khau Chỉa. Cuốn sách tuy chỉ nói về những trận đánh của Trung đoàn 567 và tập trung ở mặt trận Cao Bằng, nhưng nó vừa rất cận cảnh vừa rất khái quát. Cuốn sách vừa đưa người đọc can dự cái ngột ngạt của những trận đánh, vừa chứng kiến những người lính quả cảm, vừa hình dung rất rõ kẻ thù và cuộc chiến tranh này.
.
Nhưng cuốn sách còn khiến ta lắng lại bởi rất nhiều thân phận, đặc biệt là câu chuyện của “Bố Hoan”, vị Trung đoàn trưởng Trung đoàn 567.
.
Bố Hoan quê ở xã Chính Lý, huyện Lý Nhân, Hà Nam. Ông nhập ngũ 1949. Ông cầm quân mưu lược, xả thân, sát cánh cùng những “đứa con” của mình. Ông trở về không phải đi qua những khải hoàn môn, mà một mình, lầm lũi trên một cỗ xe ngựa ông tự đóng.
.
Bố Hoan mang cỗ xe ngựa về để thỉnh thoảng chở thóc, chở ngô giúp bà con trong làng; tự chở dần vật liệu để thực hiện niềm khao khát có một căn nhà của riêng mình. Niềm khao khát của một người lính già trận mạc hơn ba mươi năm binh nghiệp.
.
Hình ảnh vị Trung đoàn trưởng xuất ngũ được một người lính lái xe bắt gặp trên Đèo Gió, là hình ảnh của một thế hệ:
.
“Bố Hoan, trong bộ quân phục cũ, bạc màu, chiếc mũ cối cũ, chiếc bình tông nước đeo bên người sứt sẹo và đôi dép rọ sĩ quan cũng cũ mòn vẹt gót. Chỉ có chiếc khăn mặt lính màu cỏ úa vắt trên vai là còn mới và ướt, không rõ là do mồ hôi hay cụ vừa rửa mặt. Khuôn mặt Bố Hoan đỏ bừng và đẫm mồ hôi lẫn bụi đường đỏ quạch trong cái nắng buổi trưa hè ngột ngạt oi nồng. Bên đường, dưới bóng cây là hai con ngựa đang uể oải nhai bó cỏ…”
.
Nguyễn Thái Long là một người lính 567 cầm súng trong ngày 17-2, không chỉ anh mà những người lính sống sót trong cuộc chiến ấy đã viết nên Tiếng Vọng Đèo Khau Chỉa.
Tiếng Vọng Đèo Khau Chỉa, có thể nói là cuốn sách đầu tiên của Việt Nam viết về cuộc chiến tranh năm 1979. Mấy năm trước đó cũng có một cuốn tự truyện của thiếu tướng Nguyễn Đức Huy. Cuốn sách cung cấp một tư liệu khá hay về Mặt Trận Vị Xuyên nhưng chỉ xoay quanh vai trò của ông và các chỉ huy trong một chiến thắng phá vỡ bế tắc ở Mặt trận này năm 1985. Cuốn sách của tướng Huy không nhắc đến vai trò của những người lính.
Những người lính làm nên chiến thắng ấy cũng của Trung Đoàn 567, họ đã đánh chiếm và bám trụ cao điểm A6b, “Lò Vôi Thế Kỷ”.
.
Sau Hội Nghị Thành Đô, người Trung Quốc vẫn cho xuất bản sách [khá phiến diện] về cuộc chiến tranh mà họ phát động, xâm lược nước ta [1993]. Nhưng, cho đến tận hôm nay, dù chỉ còn 2 ngày nữa là tròn 45 năm ngày nổ ra chiến tranh, chưa thấy báo đài Việt Nam nhắc gì về nó.
.
Bản thảo của cuốn sách này đã phải đi qua khá nhiều nhà xuất bản và chỉ Nhà Xuất Bản Phụ Nữ mới in nó nhưng vẫn rất dè dặt khi không có một dòng nhỏ ngoài bìa nói về nội dung cuốn sách. Khá nhiều người Việt Nam nhìn thấy Tiếng Vọng Đèo Khau Chỉa trên giá sách, nhưng có rất ít người Việt Nam biết là cuốn sách nói về cuộc chiến tranh 17-2, cuộc chiến mà người Việt đã đổ không biết bao máu xương để bảo vệ biên cương trước quân Trung Quốc.
.
Chính những người lính là những người khát khao hòa bình nhất. Nhưng không thể có một biên giới hòa bình bằng cách vụng về che đậy quá khứ. Chỉ khi hiểu trung thực về quá khứ mới kiến tạo được một nền hòa bình vững chắc.
.
Trương Huy San (Facebook)
Một Trung Đoàn làm đường không trang bị vũ khí để tác chiến mà chạn đứng một Quân Đoàn của Tàu giống như anh Du kích dùng đôi tay gìm càng Trực thăng bắt giặc lái Mỹ,mẹ tôi chẳng tin vào những tay viết Ba kê sống trong cái Xã Hội toàn phét lác dù tôi có ác cảm với quân xâm lăng Tàu, chuyện Bộ Đội VC cướp là chuyện thường khi đi làm nghĩa vụ Quốc Tế chết cho Nga bên Cam Bốt,đừng tin những gì CS nói mà hãy nhìn những gì CS làm,đám Văn nô CS tên nào cũng viết bố láo tin chỉ 10% là may lắm ,như tên Viết Mùa Hè Cháy nghe tên là muốn chạy ./
sw489w
Nói chung quyển sách này và Hồi ức chiến tranh Vị Xuyên” của Nguyên Đúc Huy đọc được, để biết thêm phần nào sự thực mà csvn che giấu.
Hồi ức chiến tranh Vị Xuyên”= csvn chỉ cho phép lưu hành nội bộ, không bán = đủ để biết csvn quan gại như thế nào
Tiếng vọng đèo Khau Chỉa= để được xuất bản cũng gian nan, bị xét duyệt rất dữ.
Muốn biết csvn che giấu gì thì hãy đọc Vị Xuyên & Thế sự Việt- Trung của Phạm viết Đào. Sách này bị cấm xuất bản, tác giả phải đem in chui. Ở Hải ngoại có nhu cầu đọc phải đặt mua trực tiếp từ tác giả.
Csvn nói dối như vẹm, HCM tuyên bố công khai = nói dối mà lợi cho đảng thì cứ nói dối.
Dmcs
Muốn biết rỏ chiến tranh biên giới 1789,hay về Miền Tây Bắc,mà hỏi Dân Tôc K-Mong ! Tôi đả đến đó năm 90,Ở khach san Sapa. Tôi tiếp xúc moi giới -kể cả người Kink đả sống ở Sapa,vài chục năm! Tất cả đều có cái chung :”có cảm tình với bô đôi Tàu-ghét lính-cụ Hồ” ! Tôi sững sờ !! hoàn toàn nghe họ nói,mà k hỏi. Họ nói bộ đôi ta đi đến đâu cướp nấy. Để “binh vực “cho lính ta,tôi nói lính Tàu mới cướp của,còn mình sao thế ??Một ông chủ KS tai sapa trên 30 năm thẳng thắng :” Tui Tàu nó lấy cái gì nó củng trả tiền,cho dù Dân k có! Ví dụ: Lấy buồng chuối ,nó để tiền ở gốc cây và tờ giấy cám ơn! Khi giặc Tàu chiếm ,đa số chạy về phía Tàu cả !!!. Rất nhiều câu chuyên sư thạt, Vùng đó dân K Mong nói tiếng Tàu giỏi hơn tiếng Việt ! Chỉ có chừng đó thôi ,sư thật sẽ rỏ.Cám ơn.
TRước khi đánh CSVN,Đang tiểu Bình qua Mỹ “xin ý kiến”.! Mỹ biết trước Trung Công sẽ đánh VN,nhưng CS lai k biết,thế mơi lạ !Thời đó Lê Duẩn làm TBT,theo Nga.Nghe lời Nga đảnh Cambot( con cưng của Tàu.)Ở thời điểm nầy,Nga và Tàu là thù đich. Cho nên Tàu ,cho VNCS là kẻ phản bôi,phải dạy cho bài học.!Tàu đang đảnh nửa chừng ,nhờ Nga răn đe,nên phải rút lui.! Tưc nhưng đành phải ngâm bò hòn.! Kể ra như thế,mới biết ,người cầm đầu ngu,không biết nhận dinh tình thế,khi bên nầy,khi bên kia.. kiểu ngoai giao Cây-tre của Trong-Lú.làm cho Dân và quân chết oan!!
Sống trong một chế độ lấy gian dối tuyên truyền làm chuẩn người ta khó còn tin vào bất cứ sách vở nào xuất bản ở trong nước. Buồn!