Một thỏa thuận hậu Brexit về thương mại và các vấn đề khác đã được nhất trí, chỉ một tuần trước khi kỷ nguyên mới trong quan hệ giữa Anh và EU bắt đầu.
Thỏa thuận sẽ tránh được sự gián đoạn của một Brexit không có thỏa thuận giữa lúc diễn ra đại dịch Covid, nhưng các chi tiết vẫn chưa được tiết lộ.
Một văn kiện pháp lý dày hàng trăm trang văn được kỳ vọng (mà chúng tôi sẽ đọc nhưng sẽ mất một thời gian để nghiền ngẫm kỹ lưỡng).
Thỏa thuận có ý nghĩa này đặt ra một loạt câu hỏi về cách thức mối quan hệ sẽ vận hành trong tương lai. Dưới đây là 10 câu hỏi mà chúng tôi sẽ cố gắng trả lời:
1. Đánh cá
Một trong những vấn đề khó khăn nhất trong các cuộc đàm phán: Tàu thuyền của EU sẽ đánh bắt được bao nhiêu cá ở vùng biển của Vương quốc Anh trong tương lai, và giai đoạn chuyển tiếp sẽ kéo dài bao lâu trước khi các biện pháp mới có hiệu lực? Các quan chức tham gia đàm phán cho biết ban đầu Anh muốn cắt giảm 80% giá trị cá mà các tàu thuyền của EU đánh bắt trong vùng biển của Vương quốc Anh, trong khi EU ban đầu đề xuất cắt giảm 18%. Ai nhượng bộ nhiều hơn?
2. “Sân chơi bình đẳng”
Các quy tắc về cạnh tranh bình đẳng sẽ như thế nào để đảm bảo rằng một bên là các doanh nghiệp không giành được lợi thế không công bằng so với các đối thủ của mình? Định nghĩa về mức độ hợp lý của trợ giúp của nhà nước, hoặc trợ cấp tài chính cho hoạt động kinh doanh, sẽ rất quan trọng.
3. Giải quyết tranh chấp
Đây sẽ là chủ đề của các cuộc đàm phán trong nhiều năm tới. Thỏa thuận sẽ thực sự được thực thi như thế nào nếu một trong hai bên vi phạm bất kỳ điều khoản và điều kiện nào? Nếu Vương quốc Anh quyết định rời khỏi các quy định của EU một cách triệt để hơn trong tương lai, EU có thể phản ứng nhanh như thế nào? Liệu khối này có khả năng áp đặt thuế quan (hoặc thuế đối với hàng xuất khẩu của Anh) ở một khu vực (ví dụ đối với xe hơi) để đối phó với việc vi phạm thỏa thuận ở một khu vực khác (chẳng hạn như cá)?
4. Tòa án Công lý Châu Âu (ECJ)
Tòa án cao nhất của EU sẽ vẫn là trọng tài cuối cùng của luật pháp châu Âu. Nhưng chính phủ Anh cho biết quyền tài phán trực tiếp của ECJ ở Anh sẽ chấm dứt. Vậy, tòa án châu Âu sẽ đóng vai trò gì trong việc giám sát thỏa thuận về quan hệ trong tương lai?
5. Du lịch
Các quy định sẽ như thế nào đối với những người Anh muốn đến EU từ ngày 01/01/2021? Chúng tôi đã biết nhiều chi tiết nhưng liệu sẽ có bất kỳ thỏa thuận bổ sung nào về những nội dung như an sinh xã hội hoặc bảo hiểm xe cộ không? Và liệu sẽ có bất cứ chi tiết nào về bất kỳ thỏa thuận nào để thay thế Thẻ Bảo hiểm Y tế Châu Âu (EHIC), thẻ này sẽ không còn hiệu lực đối với hầu hết công dân Anh.
6. Dịch vụ tài chính
Hiệp định thương mại chủ yếu là về các quy tắc đối với hàng hóa qua biên giới. Nó sẽ nói ít hơn nhiều về thương mại trong các dịch vụ. Liệu sẽ có một tuyên bố riêng từ EU công nhận các quy tắc của Vương quốc Anh điều chỉnh các dịch vụ tài chính gần như “tương đương” với các quy tắc của EU? Điều đó sẽ giúp các công ty Anh xuất khẩu các dịch vụ tiếp tục kinh doanh tại thị trường EU dễ dàng hơn nhiều.
7. Dữ liệu
Đây là một vấn đề thực sự quan trọng. Các quy tắc bảo vệ dữ liệu sẽ như thế nào đối với các công ty Vương quốc Anh xử lý dữ liệu từ EU? Một lần nữa, Vương quốc Anh hy vọng EU sẽ ban hành một quyết định riêng công nhận các quy tắc của Vương quốc Anh là “tương đương” với các quy tắc của mình, nhưng chi tiết sẽ cần được xem xét kỹ lưỡng.
8. Tiêu chuẩn sản phẩm
Chúng tôi biết sẽ có nhiều hơn thủ tục và sự chậm trễ ở các biên giới trong tương lai, đối với các công ty kinh doanh giữa Vương quốc Anh và EU. Nhưng liệu hai bên có đồng ý biện pháp nào để mọi thứ dễ dàng hơn một chút không? Có một cái gì đó được gọi là “sự công nhận lẫn nhau về đánh giá sự phù hợp” (liên quan quá trình kiểm tra các tiêu chuẩn sản phẩm)…
9. Trình độ chuyên môn
Nhiều người, từ kế toán đến đầu bếp, làm việc ở các quốc gia EU khác nhau và không phải lo lắng về việc đi qua biên giới nhiều lần trong khi Vương quốc Anh là một phần của EU. Nhưng liệu bằng cấp chuyên nghiệp của Vương quốc Anh có được công nhận trên toàn EU trong tương lai không, và sẽ có những hạn chế nào?
10. Bảo mật
Điều này không chỉ là về thương mại. Vương quốc Anh sẽ mất quyền truy cập tự động và tức thì vào nhiều cơ sở dữ liệu khác nhau của EU mà cảnh sát sử dụng hàng ngày – bao gồm những thứ như hồ sơ tội phạm, dấu vân tay và những người bị truy nã. Vậy họ sẽ có những quyền truy cập nào và hợp tác bảo mật sẽ vận hành như thế nào trong tương lai?
Có rất nhiều câu hỏi khác cần trả lời – thỏa thuận này sẽ tạo cơ sở cho quan hệ Anh-EU trong nhiều năm, nếu không muốn nói là nhiều thập kỷ tới. Và hai bên sẽ phải tiếp tục trao đổi về cách triển khai hiệu quả nhất.
Chúng tôi sẽ nghiên cứu văn kiện khi nào sẵn có và sẽ bổ sung vào câu chuyện này trong thời gian sớm nhất.
Tin từ BBC
