Lời tác giả: Bài này viết lần đầu hơn 3 năm trước khi Nga xâm lăng Ukraine, 24, tháng 2, 2022. Sớm hay muộn Việt Nam cũng sẽ là một quốc gia dân chủ. Hai yếu tố để bảo vệ một Việt Nam dân chủ non trẻ là (1) xây dựng nội lực dân tộc và (2) vận dụng một cách khôn ngoan các chính sách đối ngoại trong từng thời kỳ có lợi nhất cho Việt Nam.
Thế giới là một khu rừng, vốn đã không cân bằng, bình đẳng và theo đà phát triển khoa học kỹ thuật càng ngày sẽ không cân bằng và bình đẳng hơn.
Sau Thế Chiến Thứ Nhất, nhiều lãnh đạo Châu Âu nghĩ là không hay còn rất lâu mới có một cuộc chiến tranh lớn xảy ra, không, chỉ 20 năm sau Thế Chiến Thứ Hai bùng nổ. Những quốc gia chịu đựng nặng nề nhất là những “sân sau” của Đức như Ba Lan, Đan Mạch, Bỉ, Hòa Lan. Việt Nam giữ vị trí chiến lược “sân sau” của TC nên hiểm họa TC sẽ luôn luôn tồn tại, dù Trung Cộng hôm nay hay Trung-Không-Cộng trong tương lai.
Cuộc chiến tranh xâm lược của Nga vào Ukraine là một bài học trước mắt. Nếu 1991, các lãnh đạo Ukraine biết lợi dụng giai đoạn Nga đang suy yếu sau thời kỳ CS, đi hẳn về phía Tây như các nước Baltics thì Ukraine có thể không phải đương đầu với một Putin đầy tham vọng như ngày nay.
———
Một điều mà gần như đại đa số người Việt đều ước mà chắc chắn làm không được là dời cái bản đồ Việt Nam ra khỏi nơi đang ở hiện nay. Đi đâu cũng được miễn là tránh khỏi Tàu, dù Tàu Cộng hôm nay hay có thể Tàu không Cộng trong tương lai. Tham vọng Đại Hán, dù Đông Hán hai ngàn năm trước hay Cộng Hán này nay cũng chẳng khác nhau nhiều.
Một số quan điểm, phát xuất từ lòng căm thù Tàu Cộng, cho rằng những biện pháp phải thi hành tức khắc khi Việt Nam có dân chủ gồm: (1) xóa bỏ các hiệp ước kể cả kinh tế bất bình đẳng và phân định biên giới mà CSVN đã ký kết với Trung Cộng, (2) hủy bỏ tức khắc các hợp đồng kinh tế bất lợi với Tàu Cộng, (3) Tàu Cộng phải rút về nước trong một thời gian rất ngắn toàn bộ lực lượng lao động có mặt trên lãnh thổ Việt Nam.
Đương nhiên, quốc gia Việt Nam dân chủ sẽ phải làm tất cả để đạt ba mục đích trên nhưng chiến lược và chiến thuật có thể sẽ phải linh động và đừng để Trung Cộng có cớ gây chiến khi Việt Nam chưa nắm bắt được trong tay hai yếu tố “thiên thời” và “địa lợi” dù đã có “nhân hòa”.
Liệu một nước Việt Nam dân chủ non trẻ sau CS có đủ khả năng ngăn chặn Trung Cộng viện lý do “bảo vệ quyền lợi và kiều dân” để động binh? Chắc chắn là chưa đủ khả năng.
Nếu Tàu Cộng động binh liệu Mỹ sẽ nhảy vào can thiệp? Không có gì bảo đảm Mỹ sẽ can thiệp ngay bằng các biện pháp quân sự.
Điều đó cũng có nghĩa, khi nào Việt Nam còn có chung biên giới trên đất liền và chung thềm lục địa dưới biển với Tàu Cộng, Việt Nam sẽ phải chấp nhận bị chi phối bởi các nguyên tắc địa chính trị của một quốc gia đất hẹp, dân ít mà nằm trong vùng độn (buffer state).
Do đó, dù giả thiết đã có “nhân hòa”, Việt Nam vẫn phải có một chính sách đối ngoại vô cùng khôn khéo.
1. Đàm phán
Không nên vội vã. Tất cả hiệp ước, cam kết, hứa hẹn, nợ nần v.v. với Tàu Cộng đều sẽ được giải quyết song phương hay quốc tế nếu có liên hệ đến nước thứ ba, bằng “đàm phán”. Người viết để “đàm phán” trong ngoặc bởi vì muốn nhấn mạnh đến yếu tố thời gian cũng là phần của chiến lược để phục hồi sinh lực dân tộc về văn hóa đạo đức, ổn định chính trị, phát triển kinh tế và tăng cường quốc phòng.
2. Biết chọn lựa liên minh đúng lúc
Về địa lý chính trị, vị trí của Thổ Nhĩ Kỳ sau Thế Chiến Thứ Nhất không quan trọng bằng vị trí của Thổ Nhĩ Kỳ sau Thế Chiến Thứ Hai. Nếu năm 1922, Tổng thống Thổ Mustafa Kemal xin liên minh với Mỹ chưa hẳn đã được TT Warren G. Harding đón nhận. Nhưng trong Chiến tranh Lạnh thì khác. Năm 1946 TT Truman chính thức gởi chiến hạm USS Missouri tới thăm Cộng Hòa Thổ kèm theo các khoản viện trợ quân sự lớn đến sau.
3. Đừng để ghét hay thương chi phối chính sách đối ngoại
Đa số người Việt ghét Tàu Cộng nhưng không nên để ghét thương chi phối chính sách đối ngoại. Georgia và Ukraine có cảm tình với chính sách của Boris Yeltsin nên tham gia khối Thịnh Vượng Chung và cuối cùng tự đưa cổ vào tròng Putin. Lithuania, Latvia, Estonia dù trong lòng chưa quên mối hận bị Mỹ bỏ rơi sau Thế Chiến Thứ Hai, đã chọn đứng về phía Mỹ và Tây Âu khi tái lập được nền độc lập.
4. Chủ động chiến lược hóa vị trí quốc gia
Như người viết trình bày trong bài “Để thắng được Trung Cộng”, để bảo đảm an ninh và phát triển, các lãnh đạo của một Việt Nam dân chủ non trẻ tương lai phải biết chủ động chiến lược hóa vị trí quốc gia và từng bước tham gia các liên minh quân sự tin cậy. Thổ Nhĩ Kỳ cũng phải đàm phán với Liên Xô khi nền Cộng hòa Thổ vừa ra đời 1922 nhưng khi vừa đủ mạnh và thấy thời cơ đến đã dứt khoát đứng về phía Tây.
Chính sách đối ngoại của TT Mỹ Dwight D. Eisenhower là một trường hợp nghiên cứu rất hay và cần phân tích ở đây.
Trong tác phẩm được phát hành vào tháng 3, 2018 The Age Of Eisenhower, Giáo sư sử học William Hitchcock dành một chương dài để bàn về quan điểm của TT Mỹ Dwight D. Eisenhower đối với Việt Nam nói riêng và Đông Dương nói chung.
Theo đó, TT Eisenhower tin rằng nếu Việt Nam rơi vào tay CS các quốc gia Đông Nam Á cũng sẽ lần lượt sụp đổ theo. Lý luận này được nhiều người biết như là “thuyết domino”. Ngoại trừ việc gởi quân tham chiến, TT Eisenhower đã làm hết những gì có thể làm để ngăn chặn sự bành trướng của Trung Cộng.
Tổng thống thứ 34 của Mỹ xem Việt Nam quan trọng đến mức chính ông và hai phụ tá thân cận đã thảo một điện văn dài cố gắng thuyết phục Thủ Tướng Anh Sir Winston Churchill để thành lập một liên minh nhằm ngăn chặn sự bành trướng của CS xuống Đông Nam Á. Nếu Mỹ, Anh, Pháp cùng thành lập liên minh quân sự, rất đông đồng minh của Mỹ Sau Thế Chiến Thứ Hai đều sẽ đứng sau lưng. Anh từ chối, Pháp thua tại Điện Biên Phủ nên lịch sử dân tộc Việt bị cuốn vào một thực tế đầy tang tóc hôm nay.
Nhưng đừng quên, cũng chính TT Eisenhower đã từ chối can thiệp vào cuộc Nổi Dậy Hungary 1956 dù quốc gia Đông Âu trái độn này cũng nằm trong vị trí chiến lược không khác gì Việt Nam.
TT Eisenhower lo ngại việc can thiệp của Mỹ vào Hungary có khả năng dẫn đến thế chiến thứ ba. TT Eisenhower cũng không áp lực đồng minh hay Liên Hiệp Quốc đáp ứng lời thỉnh cầu của Thủ tướng Imre Nagy, tân lãnh đạo Hungary, kêu gọi Liên Hiệp Quốc can thiệp.
Một số nhà phân tích cho rằng nếu một phái đoàn Liên Hiệp Quốc có mặt tại thủ đô Budapest trong thời điểm cuối tháng 10, 1956, cho dù không ngăn chặn hẳn, ít ra cũng làm chậm bước tiến của Liên Xô và giảm bớt số người bị giết trên đường phố thủ đô Budapest. Tóm lại, TT Eisenhower không làm gì cả.
Một tổng thống và cũng trong gần cùng một thời điểm nhưng Mỹ có hai chính sách đối ngoại khác nhau.
Bài học đối ngoại của TT Eisenhower là một thực tế chính trị mà các nước trong vị trí vùng trái độn đều phải học. Không nên chỉ nhìn một cách phiến diện vào khả năng quân sự của Mỹ vượt trội Tàu Cộng mà suy ra viễn ảnh đầy lạc quan của Việt Nam, nhưng phải nhìn cho ra mối quan tâm của Mỹ trong từng thời điểm. Dù thương hay ghét, thế giới vẫn cần Mỹ.
Đối với Mỹ, vùng biển Đông Á là huyết mạch kinh tế lẫn an ninh của Mỹ và các nước đồng minh với Mỹ như Nhật Bản, Nam Hàn, Philippines, Indonesia; liên minh được với Mỹ đúng thời điểm vừa có thể thúc đẩy tiến trình hiện đại hóa đất nước để một ngày thách thức Trung Cộng về mọi mặt.
Túi khôn của loài người bao la nhưng cũng có giới hạn. Các lý thuyết quan hệ quốc tế thường được lặp đi lặp lại. Khi chảo dầu mâu thuẫn tại Á châu được đun nóng hơn, nhiều liên minh quân sự mới sẽ ra đời. Do đó, biết chủ động chiến lược hóa, quốc tế hóa, quan trọng hóa vị trí của quốc gia cũng như biết khai thác mối lo của các cường quốc sẽ làm cho vị trí của quốc gia quan trọng hơn trong tranh chấp quốc tế. Đồng thời, sự liên minh khôn khéo trong nhiều trường hợp giúp quốc gia tránh được chiến tranh hay có thêm thời gian để chuẩn bị chiến tranh.
Trần Trung Đạo
Nương theo ý của bài viết , cứ “hèn với giậc ác với dân” là chính sách đúng đắn nhất vào lúc này ! Bài viết này ca ngợi tư duy của cụ Trọng Lu , thật là vớ vẫn !
Phải nhìn lên chứ đừng bao giờ nhìn xuống. Cứ nhìn đất nước anh Bắc Hàn cũng nằm ngay bên anh Tàu nhưng có võ công cao siêu và nội lực thâm hậu về nguyên tử nên chẳng một nước nào dám bắt nạt.
Nói theo kiểu giang hồ là muốn sống và tồn tại thì ngoài võ công cao siêu còn phải có nội lực thâm hậu. Putin đánh Ukraine là kiểu giang hồ; Israel cũng vậy và nước Tàu cũng thế. Không có bất cứ luật pháp quốc tế nào ngăn cản được họ. Mốt khi có đủ sức mạnh, họ sẽ không ngần ngại đi xâm lăng chính phạt. Từ ngàn năm lịch sử cho tới ngày nay, hai nước Tàu và VN luôn có chiến tranh và VN tồn tại là nhờ đoàn kết tạo được nội lực và võ công cũng siêu đẳng bởi những tướng tài cầm quân nên đất nước tồn tại và mở rộng.
Nhưng thời thế đã khác xưa so với cái thời cha ông ta đánh Tàu với vũ khí tương đương nhưng Tàu ngày nay có vũ khí nguyên tử mà ngay cả Mỹ cũng không dám đánh.
Học từ bài học Putin xâm lăng chiếm đất của Ukraine, các nước khác phải tự xây dựng nội lực cho chính mình và một liên minh với các nước có cùng chung lợi ích. Nhật và Nam Hàn muốn tồn tại bắt buộc phải có vũ khí nguyên tử. Úc cũng vậy. Và Việt nam cũng phải như vậy nếu không một lần nữa bị bắc thuộc và lần này sẽ mất nước như Chiêm Thành. Các nước trong khối EU cũng bắt đầu nhìn ra thời thế đã thay đổi và đang tự xây dựng một nội lực chính mình để tồn tại. NATO nếu không tan rã thì cũng sẽ là một NATO riêng của EU, và tới một lúc nào đó NATO trở lên mạnh thì họ sẽ không còn sợ bất cứ nước nào xâm lược.
Có cớ mà không đủ sức mạnh cũng không dám đánh hay xâm lược. Trường hợp cuộc chiến họ Đặng xâm lăng đánh VN năm 1979 là một minh chứng. Đặng phải đánh nhanh và rút lẹ. Và Đài Loan ngày nay, Tập cứ hù dọa đủ kiểu nhưng vẫn chưa dám động binh. Cái giá phải trả rất đắt cho chiến tranh. Có khi chính cái đảng cộng sản của Tập sẽ tan rã đù là thắng hay thua.
Nước Mỹ đang thay đổi làm cả thế giới thay đổi theo nhưng nói cho chính xác là cuộc chiến Putin xâm lăng Ukraine đã và đang làm cho thế giới thay đổi và nước Mỹ cũng phải thay đổi vì lợi ích của Mỹ trên thế giới đã bị xâm lấn bởi sự bắt tay Nga và Tàu trở thành đối tác không có giới hạn, và chính vì điều này đã tác động tới cuộc chiến Nga tấn công Ukraine và nó tác động đến thay đổi của Trump của nhiệm kỳ hai và tổng thống Trump cũng thay đổi chính sách đối ngoại của nước Mỹ, kết quả làm thay đổi cả thế giới mà nguyên do bắt đầu từ cuộc chiến của Putin vào đất nước Ukraine.
Trump khác với Putin và nước Mỹ khác với nước Nga. Putin chỉ đủ sức tấn công Ukraine láng giềng chung biên giới nhưng vẫn không chiếm được; còn Mỹ đủ sức mạnh tấn công bất cứ quốc gia nào và bất cứ ở đâu nhưng muốn được như vậy thì Trump phải tát cạn cái đầm lầy trong nước trước trước khi đủ sức kéo Nga xa rời Tàu.
Tổng thống Trump đang tạo một sức mạnh tổng lực để đối đầu với bên ngoài mà không cần tới vũ khí quân sự như Putin. Chuyện trước mắt trong 100 ngày đầu là tổng thống Trump ổn định lại biên giới với hai nước láng giềng Canada và Mexico. Trump quyết trục xuất di dân lậu và thành phần tội phạm có hại cho nước Mỹ. Nước Mỹ có tam quyền phân lập, ba ngành Lập Pháp, Hành Pháp, và Tư Pháp quyền lực ngang nhau. Ngang nhau không có nghĩa là tòa án của ngành Tư Pháp có quyền “xía” vào chuyện của Hành Pháp mà ngang nhau có nghĩa là không có quyền lấn át quyền của ngành khác. Hành Pháp có quyền làm công việc của hành pháp mà Tư Pháp không có quyền can thiệp ngoài Quốc Hội bên Lập Pháp bỏ phiếu thuận hay chống. Mấy ông quan tòa cứ “yes” với “no” như là đứng trên đầu quyền lực của Hành Pháp.