Mai Tú Ân: Người đấu tranh dân chủ Việt Nam – Đi hay ở lại?

Nhà báo Trương Minh Tam đã lên đường đi nước ngoài theo diện tỵ nạn CS. Trương Minh Tam là một nhà báo giỏi, nhất là khi anh xuống tận Hà Tĩnh để điều tra vụ Formosa, bị bắt và bị CA hành hạ mấy ngày. Nên nghe tin anh đi cũng là một điều đáng tiếc. Có thể cả nhạc sĩ Việt Khang cũng sẽ chia tay chúng ta…

Cuộc tranh luận nổ ra liên tục vì đề tài này giữa những người bạn bè dân chủ. Người tán thành ra đi, kẻ bác bỏ điều đó và cũng chưa đi đến kết luận cuối cùng về việc đi hay ở. Nhưng cả hai nhóm đều có một sai lầm cơ bản khi nói rằng, những người được ra đi đến Mỹ vì có lời mời của chính phủ Mỹ. Còn những người ở lại là vì…không được mời. Chớ làm gì có chuyện đang ở trong tù mà được mời đi Mỹ mà lại không đi. Tôi biết họ sai lầm nhưng tranh cãi vô ích nên phải tìm gặp những chứng nhân sống về cái việc to không ra to, mà nhỏ cũng không nhỏ này để có kết luận cuối cùng.

Phần lớn ý kiến thì những người đã đi nước ngoài rồi và vẫn tham gia hoạt động như trước nhưng đã có sự giảm giá trị nhiều, không còn được chú ý nhiều như trước nữa. Ví dụ như một người là anh Huỳnh Quốc Huy, một nhà báo với nhiều livetreams hấp dẫn được rất nhiều người theo dõi khi ở trong nước nhưng kể từ khi chạy sang Thái Lan tỵ nạn thì chẳng còn mấy sự chú ý của mọi người nữa, mặc dù anh ta vẫn đều đặn lên mạng như trước.

Tại sao vậy, khi vẫn là mạnh Internet như thế để viết những điều cần viết thì cũng giống như ở Việt Nam thôi. Liệu khi nhận họ đến tỵ nạn thì nước Mỹ có điều kiện gì không để họ phải không được hoạt động ?

Trả lời được câu hỏi này thì phải liên lạc được với chính những người trong cuộc thì mới có được câu trả lời chính xác nên hẹn các bạn vào dịp khác. Hoặc không hẹn gì vì đây không phải là đề tài mà tôi muốn đề cập. Bây giờ là câu hỏi chính là với những người hoạt động đấu tranh dân chủ, đòi công bằng xã hội và hạnh phúc của người dân đang ở trong nước rằng, nếu bạn được bảo lãnh đi nước ngoài thì bạn có đi không ? Thật may mắn là tôi có biết một số TNLT nổi tiếng đã từ chối cơ hội như thế khi họ còn ở trong tù.

Ta sẽ nói về anh chàng mới trở thành TNLT mới nhất ngày 31/1/2018 Vũ Quang Thuận. Tôi nhớ cách đây không lâu, nói chuyện qua ibox với Vũ Quang Thuận khi anh chàng chưa bị bắt rằng, :” Sao ở nước ngoài không đi luôn mà lại về VN làm gì?” thì Thuận trả lời :

“Bọn em, Vũ Quang Thuận và Nguyễn Văn Điển bị Malaisia tống về cho CAVN rồi vào tù chớ có được tự do đâu. Nhưng hai anh em đã quyết tâm từ lâu rồi. Nếu được tự do chọn lựa thì bọn em cũng quyết tâm trở về VN để hoạt động. Vì ở bên ngoài thì khó mà gây được chút tiếng vang nào lắm. Về nước hoạt động rồi có bị bắt thì cũng vui và giúp ích nhiều hơn. Ở nước ngoài dù hoạt động tốt thì cũng mang tiếng là :”Ở càng xa hô xung phong càng lớn”. Với lại mình hoạt động báo chí bất bạo động mà…

Nhân nhắc đến Vũ Quang Thuận thì tôi nhớ đến mấy người bạn là TNLT như TNLT Nguyễn Vũ Bình, một nhà báo lề trái tên tuổi hiện nay, người mà tôi biết từ lâu rằng, anh đã từ chối đi nước ngoài khi còn ở trong tù và không phải chỉ một lần. Trả lời câu hỏi này Nguyễn Vũ Bình chia sẻ :

“Mỗi người có một lựa chọn riêng vì nhiều hoàn cảnh mà tôi không muốn làm ai buồn khi so sánh việc này việc nọ với chọn lựa của anh”

Năm 2007, trước khi ra tù vài tháng, thì An ninh CS có xuống trại giam Ba Sao, Hà Nam mời tôi ra làm việc và gợi ý cho tôi đi tỵ nạn ở nước ngoài. Tôi đã từ chối. Năm 2015, khi tôi đi Philipine, rồi Thái Lan thì nếu muốn tôi chỉ cần vào Cao Ủy Tỵ Nạn của Liên Hiệp Quốc đặt trụ sở ở các nước đó đề đạt nguyện vọng là tôi sẽ được tỵ nạn ngay, vì tôi đấu tranh đã lâu năm nên có hồ sơ sẵn rồi. Nhưng tôi không đi và cũng không có ý định đi. Đó là lựa chọn là của mỗi người…

Các bạn hẳn còn nhớ đến một người đấu tranh dân chủ sáng chói và là một TNLT, nữ luật sư Lê Thị Công Nhân. Có lẽ trong giới luật sư thì Lê Thị Công Nhân là nữ luật sư đấu tranh duy nhất, nữ luật sư TNLT duy nhất và cô cũng là nữ luật sư duy nhất từ chối rất nhiều cơ hội để ra đi..

Lê Thị Công Nhân chia sẻ :

Lần đầu, năm 2007 Trước phiên phúc thẩm xử tôi vào tháng 11/2007, thì có phái đoàn của Uỷ Ban Tự Do Tôn Giáo Quốc Hội Hoa Kỳ đã vào Hoả Lò thăm tôi, có hỏi tôi có muốn đi tị nạn ở Mỹ không. Tôi trả lời chưa nghĩ đến việc đó.

Lần nữa vào hè năm 2008 trước khi tôi bị chuyển lên Trại tù số 5 Yên Định, Thanh Hoá, thì đại sứ Mỹ Michael Michilak và tùy viên, cùng phiên dịch đã vào thăm tôi. Lần này họ cũng hỏi với một sự quyết tâm cao hơn là tôi có muốn đi tị nạn ở Mỹ không, họ sẽ làm hồ sơ và có thể đi sớm. Nhưng tôi vẫn trả lời là chưa nghĩ tới việc đó.

Không chỉ là Hoa Kỳ mà còn có những quốc gia dân chủ ở châu Âu chú ý đến trường hợp của Lê Thị Công Nhân. Khoảng cuối năm 2008, thì chính ông Đặng Hồng Đức khi đó đang làm ở A42 (bây giờ đang là thư ký riêng/trợ lý của ông Chủ tịch nước Trần Đại Quang) cùng mấy người nữa mà tôi không nhớ tên đã vào Trại tù số 5 và gọi tôi ra phòng khách. Ông Đức nói với tôi có muốn đi tỵ nạn ở châu Âu, là nước Ba Lan không thì họ làm hồ sơ và sẽ ” Đi thẳng từ nhà tù ra sân bay và không được ghé về nhà”. Như mọi lần, tôi trả lời rằng không và cáo lỗi mấy ông đó để trở về trại rình giờ nước chảy để xách nước về giặt đồ.

Đó là những lần chính thức của các cơ quan chức năng, rồi còn những lần vận động của các tổ chức bạn bè quốc tế nữa mà nữ luật sư không nhớ nữa. Cô kể có lần vào tháng 10/2007 thì luật sư Lê Công Định vào thăm gặp cô (lúc đó ls Lê Công Định là luật sư bào chữa của của cô), có hỏi muốn đi tị nạn không, và nếu có thì sẽ muốn đi nước nào ? Anh Định nói anh em, bạn hữu và các tổ chức nhân quyền trong và ngoài nước sẽ vận động để cho Công Nhân được đi sớm trước cả phiên xử phúc thẩm. Anh Định còn nói thêm là Công Nhân phải quyết định sớm vì quyết định đi sau khi án phúc thẩm có hiệu lực thì làm hồ sơ sẽ lâu hơn. Công Nhân cám ơn anh Định và trả lời chưa nghĩ tới việc ra đi đó, và cũng không nghĩ sẽ đi nước nào.

Cũng như nhà báo Nguyễn Vũ Bình thì nữ luật sư Lê Thị Công Nhân nhấn mạnh rằng, cô tôn trọng tuyệt đối quyết định đi hay ở của mỗi người. Tuy nhiên, khi nghe tin ai đó đã rời Việt Nam đi tị nạn thì cô lại chạnh lòng một chút. Cũng chỉ thuần túy là bồi hồi tê tái khi nghĩ không biết bao giờ mới gặp lại nhau trên quê hương Việt Nam yêu dấu. Bởi những người ra đi đó cũng đều là những người bạn, người anh em của cô. Nữ luật sư xinh đẹp như nghẹn lại khi nhắc đến những chuyến đi…

Còn nhiều, còn nhiều những người nữa đang ở tù nhưng đã khẳng khái từ chối những lời mời đến xứ sở tự do như anh Trần Huỳnh Duy Thức, Basam Nguyễn Hữu Vinh, chị Bùi Hằng…

Những tâm sự thật lòng của các anh chị nói trên cho ta hiểu rằng, đã có một thời thì có rất nhiều cơ quan quốc tế, bạn bè ở nước ngoài cùng các quốc gia hữu hảo luôn giơ bàn tay thân ái ra với những anh chị em Tù Nhân Lương Tâm của chúng ta và sẵn sàng giúp họ rời khỏi ngục tù để đến với những bến bờ của tự do…

Đó là những sự thật hiển nhiên với những con người minh chứng hoàn toàn sự thật bằng da bằng thịt. Rằng đã có rất nhiều người đấu tranh dân chủ đang ở trong ngục tối thâm sâu đã từ chối những bàn tay thân ái đón họ đến với khung trời tự do rộng mở, từ chối luôn cả cơ hội gặp được gia đình vợ con để tiếp tục gậm nhấm nỗi cô đơn như một sự trả giá trần gian. Ở cái đất nước mà đến cả cái cột đèn cũng muốn ra đi như nước Việt Nam này sự ở lại của các anh chị giống như một lời thề giản dị mà son sắt nhất :”Thề không phản bội quê hương”

Các anh chị đều không muốn nhắc đến chuyện đi ở ấy vì đã lâu rồi. Nhưng với tôi thì đó mới là một giá trị thiêng liêng của lòng yêu nước mà những con người yêu nước Việt Nam đã tận hiến cho quê hương. Đâu phải chỉ có những người CS mới biết yêu nước mà có những con người bị họ vùi dập cũng có lòng yêu nước như họ, nếu không muốn nói là hơn họ. Những người tù nhân lương tâm bị đày đọa vẫn cắn răng ở lại trong ngục tối, ở lại quê hương bị đày đọa để chờ cơ hội được trả nợ cho xứ sở.

Hỡi những con người tranh đấu trên đất nước này, những con người mà cái chế độ tàn ác này đã giáng lên đầu các bạn những tai họa lớn lao chỉ bởi vì các bạn là những con người đứng thẳng lưng dưới ánh mặt trời, những con người can đảm đem hiểu biết đến với người dân để không phải thẹn với tổ tiên, là những con người bất khuất đang chứng tỏ rằng nước Nam không bao giờ thiếu người Nam sẵn sàng trả nợ núi sông. Các anh chị đã khảng khái từ chối ra đi đến những vùng trời tươi sáng mà vẫn quyết ở lại để sẻ chia nỗi buồn nhân sinh không phải các anh chị là thánh thần mà vì các anh chị chỉ là những con người đã chót sanh ra và lớn lên trong tiếng ru hời của cha mẹ nên yêu lắm cái mảnh đất khốn khổ này. Không ai bắt được các anh chị ngoài quê hương yêu dấu của mình khi nó đang gào thét kêu ta hãy ở lại. Các anh chị lớn lên trong hồn cốt Việt bay lả lơi trong gió, trong mây và trong dòng máu đang tuôn chảy trong lồng ngực mình. Chính dòng máu mang tên Việt Nam ấy đã khiến cho các anh chị không muốn rời khỏi quê hương dù nó tồi tệ hơn bên ngoài. Chính dòng máu nóng mang tên xứ sở cùng với ông bà, cha mẹ, vợ con và tiếng hờ ai oán của gió sương đã khiến cho người mang dòng máu nóng ấy ở lại. Chính dòng máu ấy cùng tiếng ca vọng buồn bã về dòng sông, bến nước, con đò đã níu chân người lãng tử…

Thật may mắn khi có những con người đã ở lại gánh vác nỗi cùng khổ cho quê hương và đấu tranh không khoan nhượng với những kẻ làm nhục tổ tiên và hèn nhát với giặc để cho nơi sanh ra ta còn đẹp mãi như tiếng mẹ ru con ầu ơ giữa trưa hè. Và nếu cần trong cuộc tranh đấu không cân sức ấy, sẽ có người thanh thản nằm ngả mình trên mảnh ruộng quê hương và chết đi khi mênh mông còn vang mãi tiếng ru của mẹ hiền, hay tiếng vọng lại của bài ca Tự Nguyện cao vút :

Là chim tôi sẽ cất cao đôi cánh mềm
Từ Nam ra ngoài Bắc báo tin nỗi niềm.
Là người xin một lần ngã xuống,
Cùng anh em đứng lên phất cao ngọn cờ..

Mai Tú Ân (Facebook)