Lính Mỹ đọc thơ Lính Cộng Hòa

Tác Giả:

05/06/2017

flandersfield copy — Hình minh họa. Nguồn: Internet.

Nguyên tác: David Willson

Chuyển ngữ: Trịnh Bình An

Giới thiệu: “ARVN Soldiers’ Poetry edited by Nguyễn Ngọc Bích” là bài điểm sách của David Wilson về tuyển tập “Thơ Lính Chiến Miền Nam – ARVN Soldiers’ Poetry” do Nguyễn Hữu Thời sưu tầm và dịch tiếng Anh. David Wilson là một cựu quân nhân Hoa Kỳ tại Việt Nam và viết điểm sách nhiều năm trên trang “Books in Review” của hội VVA (Vietnam Veterans of America). https://vvabooks.wordpress.com/tag/vietnam-war-arvn-poetry/

Nguyễn Hữu Thời, người đã chuyển ngữ tiếng Anh các bài thơ trong tác phẩm “Thơ Lính Chiến Miền Nam: ARVN Soldiers’ Poetry” cho chúng ta biết bộ sưu tập thơ này “… là sản phẩm của lính. Không phải lính ma, lính kiểng, lính bàn giấy, lính văn phòng mà là lính chiến đấu trong một cuộc chiến cam go, đứng trước một kẻ thù dầy dạn chiến trường, đầy mưu mẹo và không cho ta bao nhiêu lựa chọn: hoặc mình sống thì anh ta phải chết và ngược lại.” (1)

Chính Nguyễn Hữu Thời cũng đã “thực sự vào sinh ra tử để có thể thông cảm sâu xa với những tình cảm mãnh liệt của những thi sĩ này, những đồng đội anh dũng của anh.” (1)

Không một tác giả bài thơ nào trong tuyển tập này mà không từng cầm súng chiến đấu. “Người dịch mong tập thơ sẽ giúp độc giả có khái niệm tốt về người lính chiến miền Nam, những người suốt 20 năm ròng rã xả thân bảo vệ hòa bình và an ninh cho hơn 20 triệu dân miền Nam, một phần tư quân đội Việt Nam Cộng Hòa thiệt mạng, hàng trăm nghìn người đã bị tàn phế suốt cuộc đời và 300 ngàn người bị giam cầm trong các trại tập trung.” (1)

Những bài thơ được dịch, và được trình bày chung với bản gốc tiếng Việt, đa số nói về những điều người lính Miền Nam đã trải qua và phơi bày một bức tranh ảm đạm về chiến tranh và giai đoạn sau chiến tranh. Lời lẽ trong thơ thường khắc nghiệt hơn lời lẽ của những bài thơ người Mỹ viết về những trải nghiệm của họ trong Chiến Tranh Việt Nam. Mực độ cay đắng cũng đậm nét hơn so với các bài thơ cựu chiến binh Mỹ, bày tỏ cảm giác bi phẫn vì bị bán đứng bởi các lợi ích chính trị.

Dưới đây là một ví dụ, “Bữa cơm ngoài Chiến Trường” của Trần Dzạ Lữ, sĩ quan tác chiến ở một đơn vị thuộc tiểu khu Kiến Hòa:

Bữa cơm ngoài Chiến Trường

Bốn năm thằng lơ láo
Áo quần rách tả tơi
Ăn cơm bên xác người
Tay bốc, tay cầm súng

Lòng nhớ mẹ phương Tây
Ý thương em chạy giặc
Xóm làng sầu khôn khuây
Ðất trời thêm hiu hắt

Ăn xong, múc nước ruộng
Uống đại cho qua ngày
Quê nhà em có biết
Chinh chiến thân lưu đày?

Ăn được là điều may
Có khi hai, ba ngày
Không ăn, chẳng có uống
Ta nằm với cỏ cây

(Phong Ðiền 25.5.1972)

The Meal on the Battlefield

Four or five boys look helpless

In their ragged clothes

Eating besides the bodies

They pick their rice, holding the rifles

My heart’s with Mom in the Western Paradise

My mind’s with sister in the refugee camp

Villages and hamlets are inconsolably sad

The world is more deserted

After the meal, we scoop from the field

Some water we drink to get by

At home, do you know it?

The war dooms us the soldiers

It’s still lucky I can eat

Sometimes for two or three days

Having neither meal nor drink

I lie beside the plants and trees

Đây là một trong những bài thơ ngắn và nhẹ nhàng của tuyển tập.

Riêng tôi, thích những bài thơ của Trần Đắc Thắng. Mở đầu với từ “Đ.m!”

Khi dắt quân đi tắm biển

Ð.m.! Cứ bơi trên mặt biển

Ðể quên lúc lấy nước trên rừng

Cho lòng tan trăm ngàn vết tích

Mà đi lên dưới nắng mùa xuân (2)

Bathing in the sea with my men

Fuck! Just swim in the sea

To forget the minutes of collecting water in the jungle

To wash away one hundred thousand traces

Then come up under the spring sunlight (2)

Ngủ trên rừng

Ð.m! Sao ta vẫn ngủ rừng

Ðêm trường muỗi đốt cháy da lưng

Nhưng bây không một lời than thở

Như thế lòng ta cũng đã mừng

Sleep in the jungle

Fuck! Why sleep in the jungle again?

All night, the mosquitoes bite and burn one’s back

But you boys have made no complaints

And that set my mind at rest (2)

Khóc chiến hữu

— Khóc Trung sĩ Quý, Thành và Thiếu úy Tư

Ð.m.! Tụi bây chết thật rồi

Ta nghe hồn chết giữa mưa rơi

Bao giờ ta lại ngồi uống rượu

Cùng kể nhau nghe những chuyện rời

Mourning my companions in arms

— To late Sgt. Quý, Thành and 2nd Lieut. Tư

Fuck! You boys are dead, actually

I hear my heart break in the falling rain

When shall we sit and drink again?

To tell one another the unconnected stories (2)

Tôi đặc biệt muốn giới thiệu cuốn thơ lính này tới các cựu chiến binh Hoa Kỳ thường hay phàn nàn về quân đội Việt Nam Cộng Hòa. Những người lính ấy có thể không oai vệ cỡ chúng ta, nhưng chắc chắn họ đã chịu đựng và đã chịu chết nhiều hơn chúng ta tưởng. Và do đó, họ xứng đáng được tôn trọng.

Hãy đọc cuốn sách này và hãy khóc. Như chính tôi đã khóc.

Chú thích: