Gặp mặt Putin, Tập tại Thế vận hội Mùa đông

Tổng thống Nga Vladimir Putin tới Bắc Kinh hôm thứ Sáu vào lúc Thế vận hội Mùa đông khai mạc, mang theo hợp đồng cung cấp thêm 10 tỷ mét khối khí đốt cho Trung Quốc trong lúc có căng thẳng giữa Nga với phương Tây về Ukraine. 

Hai ông Vladimir Putin và Tập Cận Bình ra tuyên bố chung yêu cầu NATO ngừng bành trướng trong khi Nga cho biết hoàn toàn ủng hộ lập trường của Bắc Kinh về Đài Loan và phản đối việc Đài Loan độc lập dưới mọi hình thức.

Nga, một trong những nước dẫn đầu toàn cầu về nguồn cung cấp hydrocacbon, đã và đang tăng cường quan hệ với Trung Quốc, nước tiêu thụ năng lượng hàng đầu thế giới.

Đài truyền hình phát sóng ở Moscow cho thấy ông Tập và ông Putin, không đeo khẩu trang, ngồi đối diện nhau trên một chiếc bàn lớn trong một nhà khách chính phủ Bắc Kinh, xung quanh là các trợ lý đeo khẩu trang.

Putin nói với Tập: “Tôi xin cảm ơn ngài về lời mời khai mạc Thế vận hội. Chúng tôi biết trước tiên rằng đây là một công việc to lớn. Tôi chắc chắn rằng những người bạn Trung Quốc đã hoàn thành một cách xuất sắc, như các bạn vẫn làm khi chuẩn bị những sự kiện lớn như vậy.”

Ông Tập cho biết cuộc gặp đã thổi luồng sinh khí mới vào mối quan hệ hai bên, theo các bản tin nhà nước.

Thế vận hội diễn ra trong những biện pháp kiểm soát nghiêm ngặt, do đại dịch corona, hơi bị lu mờ bởi mối lo Nga có thể tấn công Ukraine.

Trong tuyên bố chung, hai nước khẳng định mối quan hệ mới của họ vượt trội hơn bất kỳ liên minh chính trị hay quân sự nào thời Chiến tranh Lạnh.

Qua tuyên bố: “Tình hữu nghị giữa hai quốc gia không có giới hạn, không có vùng cấm trong lĩnh vực hợp tác'” hai bên loan báo kế hoạch hợp tác trong nhiều lĩnh vực như không gian, biến đổi khí hậu, trí tuệ nhân tạo và kiểm soát Internet.

Tuyên bố này được xem là chi tiết nhất và hung hăng nhất về quyết tâm của Nga và Trung Quốc hợp tác cùng nhau – và chống lại Hoa Kỳ – để xây dựng một trật tự quốc tế mới dựa trên cách hiểu của riêng họ về nhân quyền và dân chủ.

Jonathan Eyal của tổ chức tư vấn RUSI có trụ sở tại London cho biết tuyên bố này đánh dấu sự “phản bác trực diện” quan điểm của Hoa Kỳ và phương Tây về thế giới và có thể tạo tiền đề xây dựng một liên minh quân sự giữa Nga và Trung Quốc.

Ông nói: “Đó là một điểm lịch sử bởi vì cả hai đều cảm thấy bị dồn vào chân tường và họ cảm thấy đã đến lúc họ phải thể hiện tầm nhìn của họ về thế giới và phải quảng bá tâm nhìn này một cách năng nổ.”

Hai nước đã xích lại gần nhau hơn khi cả hai đều phải chịu áp lực từ phương Tây về nhiều vấn đề, bao gồm nhân quyền và việc Nga xây dựng quân đội gần Ukraine. Thời điểm ra tuyên bố mang tính biểu tượng cao, tại một Thế vận hội do Trung Quốc tổ chức mà Hoa Kỳ đã tẩy chay ngoại giao.

Mỗi bên đã tiến xa hơn đáng kể so với trước đây, Eyal nói, khi bên này công khai ủng hộ bên kia về những mâu thuẫn quan trọng với Hoa Kỳ và đồng minh:

– Nga lên tiếng ủng hộ lập trường của Trung Quốc rằng Đài Loan là một phần bất khả tách rời của Trung Quốc, và phản đối bất kỳ hình thức hòn đảo này đòi độc lập. Moscow và Bắc Kinh cũng lên tiếng phản đối liên minh AUKUS giữa Australia, Anh và Mỹ, cho rằng nó làm tăng nguy cơ chạy đua vũ trang trong khu vực.

– Trung Quốc cùng Nga kêu gọi chấm dứt mở rộng NATO và muốn có sự đảm bảo an ninh từ phương Tây – là những vấn đề trọng tâm trong cuộc đối đầu về Ukraine giữa Moscow với Mỹ và đồng minh.

Hai nước bày tỏ quan ngại về “sự tiến bộ của các kế hoạch của Hoa Kỳ nhằm phát triển hệ thống phòng thủ tên lửa toàn cầu và triển khai các thành phần của hệ thống này ở nhiều khu vực khác nhau trên thế giới, kết hợp với việc nâng cao năng lực vũ khí phi hạt nhân chính xác cao để vô hiệu hóa các cuộc tấn công và phục vụ các mục tiêu chiến lược khác”.

Tuyên bố chung không nêu tên Washington, nhưng chỉ trích các nỗ lực của “một số quốc gia” nhằm thiết lập quyền bá chủ toàn cầu, khuyến khích sự đối đầu và áp đặt các tiêu chuẩn dân chủ của riêng họ.

CÔNG NGHỆ VÀ NĂNG LƯỢNG

Trên lĩnh vực công nghệ, Nga và Trung Quốc cho biết họ sẵn sàng tăng cường hợp tác về trí tuệ nhân tạo và an ninh mạng.

Họ tin rằng “bất kỳ nỗ lực nào nhằm hạn chế quyền chủ quyền của họ trong việc điều chỉnh các quyền lợi quốc gia trên Internet để đảm bảo an ninh là không thể chấp nhận”.

Trong khi đó các ông lớn năng lượng nhà nước của Nga là Gazprom và Rosneft hôm thứ Sáu đã đồng ý các thỏa thuận cung cấp khí đốt và dầu hỏa mới với Bắc Kinh trị giá hàng chục tỷ đô la.

Các thỏa thuận này dựa trên nỗ lực của Putin nhằm đa dạng hóa xuất khẩu năng lượng của Nga vượt ra ngoài các  nước phương Tây, bắt đầu ngay sau khi ông lên nắm quyền vào năm 1999. Kể từ đó, Nga đã trở thành nhà cung cấp năng lượng hàng đầu của Trung Quốc và giảm sự phụ thuộc vào phương Tây về nguồn thu.

Điện Kremlin cho biết hai nhà lãnh đạo cũng thảo luận về sự cần thiết phải nới rộng thương mại bằng cách sử dụng đồng tiền của hai nước vì sự khó đoán biết của đồng đô la Mỹ.

Tổng thống Mỹ Joe Biden cho biết các công ty Nga có thể bị cắt khả năng giao dịch bằng đô la, một trong những lệnh trừng phạt nếu Nga xâm lược Ukraine.

(Theo Reuters)

Tổng thống Vladimir Putin gặp Chủ tịch Tập Cận Bình tại Bắc Kinh ngày 4 tháng 2 năm 2022. (ẢNH Sputnik/Aleksey Druzhinin/Kremlin qua REUTERS)