Từ hơn tháng qua, nhà cửa của gia đình người Ba Lan đã mở rộng để người tị nạn Ukraine có chỗ tạm trú. Gia đình nào không có chỗ thì đi quyên góp vật dụng cần thiết đem tặng người tị nạn.
Ba Lan, quốc gia có 38 triệu dân, đã tiếp đón gần 2,6 triệu người tị nạn Ukraine , chiếm 60% tổng số người Ukraine bỏ nước ra đi kể từ khi Nga xâm lăng vào cuối tháng 2, theo hồ sơ Liên Hiệp Quốc.
Giờ đây người Ba đang lo mình có thể chịu đựng gánh nặng tản cư này trong bao lâu nữa. Dòng người tị nạn Ukraine vào Ba Lan đã chậm lại trong những tuần gần đây – 28.908 người nhập cư vào ngày 9 tháng 4, so với gần 141.000 người vào lúc cao điểm ngày 6 tháng 3, nhưng nhiều người nữa có thể đến nếu chiến tranh ở Ukraine leo thang.
Chính quyền Ba Lạn e ngại tình hình này có thể làm cơ chế chăm sóc sức khỏe bị quá tải và lan sang tình hình kinh tế cả nước. Phát biểu cùng với Tổng thống Mỹ Joe Biden trong chuyến thăm Ba Lan vào tháng trước, Tổng thống Ba Lan Andrzej Duda cảnh báo rằng nếu hành động xâm lược của Nga tiếp tục, số lượng người tị nạn sẽ tiếp tục gia tăng, tạo ra một “thách thức to lớn” đối với Ba Lan.
Cùng chia sẻ lịch sử
Mặc dủ cuộc di cư đã gây đau thương cho hàng triệu người Ukraine, mối quan hệ văn hóa và lịch sử giữa Ba Lan và Ukraine đã khiến việc tiếp nhận không gặp nhiều khó khăn đối với nhiều người.
Piotr Kroll, một nhà sử học tại Đại học Warsaw, cho biết hai quốc gia từng có thời kỳ chung sống hòa bình và cạnh tranh. Ông nói, vào thế kỷ 19, Ukraine và Ba Lan nằm dưới sự cai trị của Nga và Áo-Hung, nhưng cả hai quốc gia đều chiến đấu giành độc lập, điều này dẫn đến xung đột khi cả hai đều tuyên bố chủ quyền trên cùng một vùng đất, coi đó là một phần của nước họ. Vào thế kỷ 20, người Ba Lan đã thắng thế và một phần đất của Ukraine đã trở thành đất của Ba Lan.
Ba Lan đã cáo buộc những người Ukraine theo chủ nghĩa dân tộc đã giết hại người Ba Lan trong Thế chiến thứ hai, và trong những năm gần đây, Warsaw đã yêu cầu Kyiv phải nhận trách nhiệm về các vụ thảm sát trong thế kỷ 20.
Quá khứ lịch sử đó vẫn là một vấn đề gây xúc động và gây chia rẽ, nhưng sau khi Nga xâm lược Ukraine vào tháng Hai, nhiều người ở Ba Lan đã gạt bỏ những hận thù lịch sử sang một bên, theo lời Iwona Bobko, người đang quản lý một bảo tàng và cùng là một nhà sử học ở Przemysl, một thị trấn biên giới nơi có nhiều người Ukraine tị nạn đến ở: “Thật là hoàn toàn tuyệt vời khi thấy cả hai quốc gia giúp đỡ cho nhau, bỏ lại quá khứ đau thương.”
Lập trường chống nhập cư
Phản ứng của Ba Lan đối với cuộc khủng hoảng người tị nạn càng đáng chú ý hơn vì trước đây các nhà lãnh đạo cánh hữu của nước này đã công khai phản đối chuyện cho nhập cư những người đến từ các nước khác hoặc thuộc các sắc tộc khác.
Đảng Công lý và Pháp luật cầm quyền lên nắm quyền vào năm 2015 một phần nhờ vào cương lĩnh chống người di cư quyết liệt vào lúc châu Âu đang đối phó với cuộc khủng hoảng người tị nạn từ Trung Đông do cuộc chiến ở Syria.
Năm ngoái, chính phủ Ba Lan đã bị chỉ trích vì cách đối xử với những người tị nạn, chủ yếu đến từ Iraq và Afghanistan, khi những người này đến biên giới Belarus để tìm cách vào Ba Lan, bấy giờ, lực lượng biên phòng Ba Lan đã đẩy lui họ bằng vòi rồng và hơi cay.
Nhưng giới cầm quyền Ba Lan đã đổi giọng khi người Ukraine chạy qua. Tháng trước, Tổng thống Duda nói rằng những người Ukraine chạy trốn khỏi chiến tranh không phải là “người tị nạn” mà là “khách của chúng tôi, người anh em của chúng tôi, người hàng xóm của chúng tôi đang trong tình trạng rất khó khăn”.
Phản ánh phần nào nỗi lo sợ trước sự xâm lược và âm mưu thống trị của Nga, Quốc hội Ba Lan ngày 12 tháng 3 đã thông qua luật cho những người Ukraine quyền ở lại Ba Lan trong 18 tháng và được phép lao động, chăm sóc sức khỏe, trợ cấp xã hội và học hành.
Một phát ngôn viên của chính phủ cho biết Ba Lan phải thể hiện tình đoàn kết với nước láng giềng Ukraina “ở mọi cấp”. Người này còn cho biết, Ba Lan đã chuẩn bị từ nhiều tuần trước để tiếp nhận người Ukraine, và kể từ khi chiến tranh nổ ra, Ba Lan đã mở tất cả các cửa khẩu biên giới cho người Ukraine.
Liệu có quá tải?
Một số nơi ở Ba Lan đã gióng lên hồi chuông cảnh báo rằng thị trấn, thành phố của họ đang bị quá tải và cư dân ở Rzeszów, gần biên giới, cũng cho biết họ có lo ngại.
Bà Anna Slabosz buôn bán tại khu mua sắm Hala Targowa ở trung tâm thành phố Rzeszów, cho biết bà cảm thấy “đau khổ và tuyệt vọng” khi nhìn thấy những bà mẹ và trẻ em Ukraine đến thành phố mình, nhưng bà cũng lo lắng về nợ quốc gia của Ba Lan ngày càng tăng khi đất nước phaỉ xuất ra nhiều triệu USD để giúp đỡ những người tị nạn Ukraine.
“Tôi nghĩ rằng điều này sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến đất nước Ba Lan chúng tôi,” bà Slabosz nói. Bà cũng lo lắng về hệ thống chăm sóc sức khỏe. “Chúng tôi biết rất rõ hệ thống chăm sóc sức khỏe của chúng tôi như thế nào. Nó chưa phục vụ tốt cho người Ba Lan, và bây giờ lại có thêm những người tị nạn nữa thì chuyện gì sẽ xảy ra?”
Các tình nguyện viên đi phát đồ ăn miễn phí cho những người Ukraine đến khu tạm trú Katarzyna Dybas tại thành phố Rzeszów đã rơi nước mắt khi nói về việc người dân ở đây mang thực phẩm và đồ dùng cho những người tị nạn và những xúc động mà họ cũng gặp phải, chứ chẳng riêng gì người tị nạn. Tình nguyện viên Dybas, 34 tuổi, nói: “Những người tị nạn khóc và chúng tôi cũng khóc theo” .
Một tình nguyện viên khác, bà Magdalena Rokita, 58 tuổi, lo lắng thành phố đã hết chỗ ở để đáp ứng những người mới đến: “Đến một lúc nào đó, tình hình tiếp tục như vậy có thể làm lệch cán cân. Quả bong bóng quá căng cuối cùng sẽ nổ tung.”
(Theo NBC)
