Biden thăm Nhật, Hàn

Chuyến đi lần này là chuyến đi châu Á đầu tiên kể từ khi ông Biden làm tổng thống. Lý do chậm trễ là vì Covid và chiến tranh Nga – Ukraine.

Bối cảnh

Ông Biden mang một thông điệp với hai nước đồng minh thân thiết nhất ở châu Á: Hoa Kỳ sẽ hợp tác sâu hơn với hai nước này, đặc biệt yểm trợ các chương trình ​​của Hàn Quốc và Nhật Bản nhằm hiện đại hóa khả năng quốc phòng và phát triển năng lực quân sự tấn công của hai nước.

Thật may mắn cho Biden: Từ hơn 20 năm qua, chưa có tổng thống Mỹ nào nhận được sự ủng hộ công khai, nhiệt tình của lãnh đạo Nhật Bản và Hàn Quốc cùng một lúc. Hai nước này đã gác qua một bên những khó chịu – Nhật đô hộ Hàn trước đây, sử dụng phụ nữ Hàn để phục vụ lính Nhật – để mạnh dạn hợp tác với Hoa Kỳ trong lúc này.

Ông Biden cũng mang theo một thông điệp rõ ràng nhắm tới Trung Quốc, làm ơn đừng bắt chước những gì Nga đã làm ở Ukraine ở bất kỳ xứ châu Á, và đặc biệt là ở Đài Loan. Nếu nị không nghe thì ngộ sẽ trừng phạt mạnh hơn Nga đấy nhé.

Thật may mắn cho Biden: Chiến tranh có chiều hướng bất lợi cho Nga, chứng kiến thế giới xúm vào bênh Ukraine khiến Trung Quốc có thể suy nghĩ cẩn thận khi muốn tấn công Đài Loan. Ngoài phần mềm (tinh thần chiến đấu, dư luận quốc tế…) còn có phần cứng (soái hạm, tăng, drone…)

Mặc dù có nhiều thuận lợi, nhưng cũng có những chuyện không thuận lợi.

Trung Quốc là bạn hàng lớn nhất của Hàn Quốc và Nhật Bản nhập khẩu nhiều hàng hóa nhất của Trung Quốc. Trong cả hai trường hợp, các con số đều bỏ xa Hoa Kỳ.

Hoa Kỳ với Biden cũng ỡm ờ không đưa ra kế hoạch rõ ràng chống lại Bắc Kinh nếu nước này muốn chiếm lại đảo Đài Loan.

Có ba chuyện bên lề trong chuyến đi này.

Một, ông Biden sẽ không đến thăm khu phi quân sự hai miền Nam Bắc. Các tổng thống Mỹ trước đây có thông lệ mỗi khi đến Seoul thường ghé khu phi quân sự để vừa lên giây cót tinh thần binh sĩ Mỹ tại đó, vừa nhắn với Bình Nhưỡng rằng Mỹ đang đứng đây, chớ có manh động. (Thông lệ này đã tạo cảm hứng cho các chuyến thăm Việt Nam của các tổng thống Mỹ. Obama ghé chùa Ngọc Hoàng vì ai đó đã nói với ông rằng chùa này là nơi ẩn náu của những kẻ “phản động” muốn lật đổ nhà Mãn Thanh, và Trump khi đến Đà Nẵng nhắc người Việt noi gương Hai Bà Trưng. May cho hai ông, nếu không phải dân Mỹ, hai ông sẽ mang tội kêu gọi, kích động biểu tình nhằm mục đích chống phá và lật đổ chính quyền nhân dân).

Hai, Biden sẽ gặp lãnh đạo nhóm Quad, bộ tứ gồm Nhật Bản, Ấn Độ, Hoa Kỳ và Úc. Nhưng Úc đang có cuộc bầu cử cạnh tranh gay gắt vào thứ Bảy, chưa biết Thủ tướng hiện nay có còn tiếp tục giữ ghế để thực thi những gì đã thỏa thuận trong lần họp này hay không.

Ba, các quan chức và nhà phân tích Nhật Bản cho biết Thủ tướng Kishida muốn thúc ép Biden tham gia lại thỏa thuận TPP mà Trump đã rút lui vào năm 2017. 

Covid Triều Tiên 

Chuyến đi của tổng thống Mỹ diễn ra vào lúc Triều Tiên đang phải vật lộn với sự bùng phát COVID-19.

Tuần trước, Bình Nhưỡng không thừa nhận bất kỳ ca nhiễm nào và đã khóa chặt biên giới kể từ tháng 1 năm 2020; nhưng tuần này họ đã chính thức xác nhận ca nhiễm Covid đầu tiên. Hôm 12 tháng 5, Triều Tiên đã báo cáo gần hai triệu ca “sốt”, truyền thông nhà nước gọi đây là “tình trạng khẩn cấp quốc gia lớn” và nhà nước đang ứng phó.

Tất cả các thành phố đã bị phong tỏa và bắt chước Việt Nam, Kim Jong Un đã điều động quân đội để giúp bảo đảm nguồn cung cấp thuốc ở thủ đô Bình Nhưỡng, chứ không phải lo sợ người dân nổi loạn như bọn xấu đồn bậy.

Phần lớn người dân Triều Tiên chưa tiêm chủng dù nhà nước đã thông báo “tình trạng khẩn cấp quốc gia nghiêm trọng”. Washington và Seoul sẵn sàng viện trợ vô điều kiện cho cuộc chiến chống COVID của Triều Tiên, nhưng với tính kiêu ngạo cộng sản, Bình Nhưỡng đã bỏ ngoài tai. (Cái này thì Triều Tiên không chịu bắt chước Việt Nam, sẵn sàng nhận vắc-xin của Mỹ nhưng vẫn chửi Mỹ và không chịu lập ra một công ty kiểu Việt-Á).

Không nhân vắc-xin của kẻ thù, nhưng Triều Tiên có lẽ đã nhận vi-rut của Trung Quốc. Theo CNN,  hôm thứ Hai, có 3 máy bay chở hàng của Triều Tiên đã bay đến sân bay quốc tế ở Thẩm Dương trong tỉnh Liêu Ninh của Trung Quốc; chất một số hàng và chở về Triều Tiên trong cùng ngày.

Không rõ các máy bay chở những gì, nhưng chuyến bay hiếm thấy đã diễn ra sau khi Trung Quốc cam kết giúp Triều Tiên với tư cách là “đồng chí, láng giềng và bạn bè”. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho biết hai nước có “truyền thống tốt đẹp về sự tương trợ lẫn nhau”. (Lại mấy chữ vàng để sắc thuốc mang ra uống khỏi bệnh).

Vũ khí Triều Tiên 

Mối đe dọa vũ khí của Triều Tiên phủ bóng lên chuyến đi của Tổng thống Biden. Bất kỳ vụ thử vũ khí lớn nào của Triều Tiên trong 5 ngày tới cũng làm lu mờ chuyến công du của Tổng thống Mỹ.

Dù chính quyền Biden hứa sẽ phá vỡ thế bế tắc với Triều Tiên, không có tiến triển nào đạt được kể từ khi ông nhậm chức vào đầu năm 2021. Thay vào đó, Kim Jong Un đã tiếp tục những vụ thử tên lửa dồn dập.

Theo thông tin tình báo từ Washington và Seoul, Triều Tiên đang chuẩn bị tiến hành một vụ thử hạt nhân hoặc một vụ thử tên lửa đạn đạo tầm xa nhân chuyến công du của Tổng thống Biden, mặc dù phải đối mặt với đợt bùng phát COVID-19.

Các hình ảnh vệ tinh thương mại gần đây về bãi thử hạt nhân ở Punggye-ri cho thấy công việc tân trang và chuẩn bị tại một đường hầm chưa được sử dụng ở phần phía nam của địa điểm, có lẽ sắp hoàn thành để tổ chức một vụ thử hạt nhân. l

Yang Moo-jin, giáo sư tại Đại học Nghiên cứu Bắc Triều Tiên ở Seoul, cho biết: “Nếu Triều Tiên tiến hành một vụ thử tên lửa tầm xa hoặc hạt nhân trong chuyến thăm Seoul của Biden, điều đó rõ ràng đánh dấu một hành động khiêu khích có chủ ý nhằm buộc Washington nhượng bộ”. 

(Nguồn tin từ Hà Nội cho hay, khi nghe tin cậu Un có ý định đốt pháo hoa chào đón Biden, các trợ lý đã khéo léo can gián, nhưng Rocketman đã tỉnh bơ trả lời “kệ mẹ nó, lo gì”).

 Châu Quang