Ba Lan: Hàng ngàn người Việt sang làm giấy tờ EU

Hàng ngày trên trang UWAGA (diễn đàn của cộng đồng người Việt tại Ba Lan) đều có những câu hỏi, đại loại: “Em có visa du lịch Pháp, đang sống ở Đức, đang học ở Hà Lan” hoặc “từ Việt Nam muốn qua Ba Lan làm giấy tờ”.v.v. thủ tục như thế nào?

Điểm đến của thường dân lẫn quan chức

Trong vài năm gần đây, hàng ngàn người Việt Nam đã tìm cách để có được visa du lịch, thăm thân của một quốc gia nào đó trong khối Schengen rồi từ đó qua Ba Lan chuyển sang thẻ cư trú dài hạn, thông qua con đường lao động.

Những người đang sinh sống, học tập ở các quốc gia Schengen nhưng gặp khó khăn trong việc ở lại, cũng tới Ba Lan với cùng một mục đích trên.

Thậm chí, không ít quan chức, doanh nhân hay những người có tên tuổi trong giới Showbiz cũng tranh thủ làm thẻ ở Ba Lan để tiện bề đi lại và không loại trừ khả năng sang định cư hẳn, khi có khó khăn hoặc biến động ở Việt Nam.

Về nguyên tắc, những người có visa, thậm chí chỉ 7 ngày, nhưng được 1 công ty tại Ba Lan “nhận vào làm việc” thì đều có cơ hội xin được thẻ tạm cư.

Gần đây, do số lượng đệ đơn quá lớn và những bất cập trong chính sách dành cho người nước ngoài dần lộ rõ, biên phòng Ba lan đã tăng cường kiểm tra và hủy visa của một số trường hợp, khiến nhiều người Việt hoang mang, lo lắng.

Theo thống kê được công bố mới đây, năm 2017 có 6200 người Việt nộp giấy tờ xin thẻ lao động ở Ba Lan. Con số năm trước nữa khoảng vài ngàn. Như vậy, trong 2 năm qua chừng 10.000 người Việt đã đệ đơn làm thẻ ở Ba Lan.

Những thẻ lao động này, thông thường có giá trị 3 năm và nếu trong 3 năm đó, người nhập cư thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ với nhà nước Ba Lan, thẻ sẽ được kéo dài thêm 3 năm nữa và mở ra cơ hội cho việc ra thẻ định cư (tương đương với thẻ xanh ở Mỹ).

Cùng với đó là cơ hội để vợ hoặc chồng ‘ăn theo’, bố mẹ, con cái qua chơi, rồi có thể ở lại.

Cửa ngõ thuận tiện nhất EU

Trong mấy năm qua, có thể nói, Ba Lan là quốc gia thuận tiện nhất, ưu ái nhất cho người Việt và một số sắc dân khác nhập cư.

Có một câu hỏi đặt ra là, tại sao Ba Lan bỗng dưng ‘dễ tính’ như vậy?

Hôm trước, một bạn trên diễn đàn UWAGA đưa ra một nhận xét thiển cận là, Ba Lan còn nghèo, họ cần 200euro/ tháng nên họ mới cho nhập cư như vậy.

Bữa đó tôi đang đi vắng và tạm rời khỏi diễn đàn, nên không tiện có vài lời ‘phản biện’ cùng bạn. Nay xin trả lời như sau.

Thứ nhất, Ba Lan hiện là nền kinh tế lớn thứ 23 trên thế giới, tuy chưa thực sự giầu có như nhiều quốc gia phương Tây, nhưng cũng đáng nể lắm rồi. Với đà tăng trưởng kinh tế hiện nay, nhiều chuyên gia dự đoán, vào năm 2023 Ba Lan có thể lọt vào top 20 nền kinh tế hàng đầu thế giới.

Thứ hai, 200 euro mà bạn nhắc đến là mức ZUS (bảo hiểm xã hội bắt buộc hàng tháng) mà người lao động phải nộp cho nhà nước. Đó là mức “bệ rạc” vào bậc nhất trong xã hội Ba Lan hiện nay. Người Ba Lan không “nuôi giấy tờ” như các bạn, họ còn đóng 300, 400, 500, thậm chí cả ngàn euro/ tháng.

Tại sao họ lại đóng nhiều như vậy? Vì ZUS tỉ lệ thuận với tiền lương hàng tháng, nếu lương cao, bảo hiểm xã hội sẽ nhiều hơn.

Mức lương mà những mới nhập cư khai báo để đảm bảo ra thẻ cư trú, thường là nửa ca, với đồng lương tối thiểu, chỉ đủ ăn bánh mì, uống nước lã, đi xe buýt và có “người tốt bụng” cho ở nhờ, hoặc cho thuê nhà với giá 25 Euros/ tháng.

Các cao thủ trong ngành làm dịch vụ giấy tờ ở Ba Lan đã giúp cho các khách hàng có một tính toán kinh tế nhất, để sao vừa chi ít tiền nhất và vừa ra được thẻ.

Ơn giời và ơn các trường chuyên toán ở Việt Nam, đã cho ra những ‘chuyên gia tính toán’ siêu hạng như vậy, vì hầu hết giới dịch vụ đều ra lò ở đấy. Họ nguyên là những sinh viên đi du học Ba Lan và sau đó định cư lâu dài tại đây.

Lý do Ba Lan cần người nhập cư

Bạn sẽ hỏi, tôi đóng góp ít như vậy, Ba Lan cần tôi làm quái gì?

Họ cần những người nhập cư này ít nhất vì 2 lý do.

Đầu tiên, Ba Lan thực sự đang thiếu hàng triệu lao động. Quốc gia này buộc phải mở toang cánh cửa biên giới phía Đông để thu hút nguồn nhân lực rẻ từ các nước láng giềng. Trong vài năm gần đây, lực lượng này đã giúp thị trường lao động Ba Lan bổ sung cả triệu người, nhất là trong lĩnh vực xây dựng, nông nghiệp và các công việc giản đơn khác.

Sự mở cửa chủ yếu nhắm vào Ucraine, Litva, Nga, Belarus nhưng người Việt Nam, Trung Quốc và mấy nước khác như Sri Lanka, Bangladesh cũng được “ăn theo”. Với bản tính nhanh nhậy và có đội ngũ làm dịch vụ ‘xuất sắc’, người Việt đứng đầu bảng trong số các quốc gia ‘ăn theo’ này.

Thứ hai, đây là môt quyết sách mang tính chiến lược của Ba Lan nhằm đối phó với EU.

Nếu theo dõi thời sự bạn sẽ thấy, Ba Lan trong những năm qua luôn từ chối nhận người nhập cư do EU phân bổ. Là một quốc gia thuần chủng và hơn 90% dân số theo Công Giáo, nói trắng ra, Ba Lan mặn mà với dân nhập cư Hồi Giáo. Chuyện này gây ra nhiều tranh cãi, chia rẽ thậm chí xung đột trong khối EU và có thể khiến ba Lan bị phạt tiền tỉ, nhưng quốc gia này vẫn kiên quyết khước từ.

Cởi mở ở biên giới phía Đông, để Ba Lan có cớ nói với UE rằng, “đất nước chúng tôi đã nhận, đã cưu mang cả triệu người nhập cư rồi, các vị còn muốn gì nữa”.

Ba Lan không cấm bất kỳ ai lợi dụng kẽ hở của pháp luật để chui, luồn, lách làm lợi cho bản thân.

Kẽ hở của luật nhập cư này đã giúp hàng ngàn người Việt có cơ hội vào Ba Lan rồi qua đó sinh sống và làm việc tại nhiều quốc gia khác ở EU.

Bạn cứ việc thực hiện ước mơ của mình, nếu muốn; nhưng chớ nên nghĩ rằng, đất nước Ba Lan nghèo túng tới mức cần 200euro đóng góp hàng tháng của bạn.

Nghĩ như vậy, thì ‘dìm hàng’ nhau quá.

Ngoài ra, cần phải nói thêm rằng, đóng bảo hiểm xã hội mang lại nhiều lợi ích cho bản thân người lao động cũng như cho các thành viên khác trong gia đình như con cái (tới 26 tuổi) và bố mẹ. Nhiều người Việt, sau khi có thẻ 3 năm đã mời bố mẹ qua Ba Lan, rồi tranh thủ khám chữa bệnh miễn phí từ A tới Z.

Và rất quan trọng nữa, bạn sẽ được hưởng lương hưu của Ba Lan từ khoản ZUS hàng tháng.

Vài hàng như vậy với hy vọng giúp những người mới đến, sắp sang, sẽ sang Ba Lan có được cái nhìn chính xác hơn về quốc gia mà bạn có ý định ngụ cư.

Bài đã đăng trên trang BBC