Một bà Việt Nam ở Westminster một hôm điện thoại nói chuyện với cậu em ở Paris là hồi cuối năm rồi, bà ăn chay suốt 3 tháng ròng, dốc tâm cầu nguyện cho ông Trump đắc cử làm ông Tổng thống Huê kỳ. Sau bầu cử, bà rất hạnh phúc vì ý nguyện đã thành tựu. Ông Trump đã dẫn vợ con vào ở Nhà trắng!

Nhưng nay bà cũng lại nguyện ăn chay 3 tháng và dốc tâm vang vái cho ông Tổng thống Trump mau mau đi chổ khác chơi, để cho bà và bà con người Việt nhà mình đi chợ về xách cái giỏ nặng nặng chút . Theo kết quả tính toán thì một năm, túi tiền chợ của người dân từ nay sẽ mất đi 3800 us .Và trước mắt, có trứng gà để mua.

Dân Mỹ đang chới với vì thị trường trứng gà . Hối cuối năm 2019, giá một chục trứng là 1, 20 us . Qua đầu năm nay, giá một chục trứng tăng lên 4, 90 us, rồi lên 8,17 us . Có nơi, một chục trứng bán tới 17 us . Nhiều nơi không có trứng để mua . Trong nhiều chợ, kệ trứng trống trơn

Chẳng lẽ nay là thời Trump gà mái Huê Kỳ nín đẻ?

Chuyện gà mái không đẻ hiện nay không phải là chuyện nhỏ. Nó đã trở thành mối lo ngại thật sự của ông Tổng thống Donald Trump. Ví nó là một thách thức chánh trị và cả địa chánh nữa. Ông Tổng thống đang kêu gọi cầu cứu với các nước Âu châu và Nam Mỹ. Chánh quyền đang có kế hoạch nhập cảng cả 100 triệu trứng và thực phẩm trong những ngày tới.

Nói chuyện gà mái ở Mỹ nay nín đẻ, bất chợt làm cho CM tôi nhớ lại sau 30 tháng 04/1975 ỏ Sài gòn, sau 2 năm thì phải, bổng những người dân Sài gòn quen biết nhau rỉ tai «hãy tìm cuốn sách Thời chó câm  mà đọc» .

Đã lắm!

Vào cuối năm 1977, nhà Flammarion ở Paris xuất bản cuốn sách « Le temps des chiens muets » (Thời chó câm) của Giám mục Paul Seitz, nhưng chỉ liền sau đó, ở Sài gòn, đã có tin và có người đã có sách hay có bản copie và đã đọc tuy lúc đó ở Việt nam là thời ngăn sông cách chợ cực kỳ nghiệt ngã . Giám mục Seitz là nhơn chứng lịch sử Việt Nam vì ông sanh sống ở Việt nam suốt 38 năm dài, nhứt là trong những ngày đầu năm 75, mất Miền Trung, rồi Cao nguyên. Ngày 10 tháng 3/75, ông đi Đà nẵng. Nghe tin Cao nguyên, nơi ông có những cơ sở sanh hoạt văn hóa xã hội và giáo sự bị vc đánh mạnh, ông vội quay trở về. Hai ngày sau, về tới Kontum, ông thấy dân chúng lo sợ, chen nhau tìm đường ra biển hoặc đi thẳng vào Nam. Ngày 15/03, quân đội Sài gòn rút quân, bỏ Cao nguyên. Hàng trăm ngàn người hoảng hốt, gồng gánh nhau, bỏ chạy. Thà mất của, thà chết còn hơn  bị việt cộng». Trái lại, Giám mục Seitz chọn ở lại với dân chúng còn lại và con chiên của ông, nhút là dân Thượng, mà ông từng sanh sống với họ. Nhưng sau cùng, ông cũng phải đi khỏi quê hương thứ hai của ông, trở về Pháp, theo lệnh trục xuất của nhà cầm quyền việt cộng .

Trong sách «Thời chó câm » ông viết lúc về Pháp, ông tưởng nhớ những người Việt nam can trường chống lại việt cộng và bị chúng hành hình cực kỳ dã man. Ông nói rõ Việt cộng làm chiến tranh hoàn toàn không vì độc lập cho Việt nam mà vì cướp đất nước cho chúng nó chia nhau ăn ngập mặt.

Ông cũng tố cáo truyền thông Tây phương , tức cả Pháp và một nhóm trí thức pháp theo cộng sản, đã giúp Việt cộng Hà Nội chiếm được Miền Nam tháng 4/75 (Sách không tục bản vì lúc vừa phát hành liền bị Vatican cấm do sự can thiệp của Hà nội . Nay có thể kiếm được, giá rẻ) .

Trứng vẫn leo thang

Giá trứng vẫn leo thang trở thành một vấn đề lớn cho chánh quyền Trump và hiện nay chưa thấy có dấu hiệu sẽ hạ .

Trứng khan hiêm và giá đắt nên nhà hàng ăn cũng tăng giá những món ăn có trứng. Bộ Canh nông, vài ngày trước đây, đã có ý kiến mỗi nhà ở Mỹ hãy nuôi một con gà mái thì trong vài tháng, tình trạng khan hiếm trứng sẽ được giải quyết ngay. Ý kiến này thông minh và có lý hơn đề nghị giải quyết nạn ngập lụt Sài gòn của Bà Phan thị Hồng Xuân, làm Đại biểu Hội Đồng Nhân Dân Thành phố HCM. Theo bà, nhà nhà hãy mua cái lu để hứng mưa thì Thành phố sẽ không bị mưa làm ngập lụt nữa. Vì ở nhà quê, bà thấy nhà nào cũng có cái lu để dựa hè hứng nước mưa.

Sau đề nghị của bà Đại biểu nhơn dân, vẫn không thấy có ai mua lu và sau đó, cũng không nghe bà ó é nữa . Nuôi gà mái, nếu nó không đẻ trứng thí ít ra còn bắt nó làm thịt . Có hơn không?

Nhưng ông Tổng thống Trump vừa đưa lên mạng Truth Social lời ông kêu gọi dân chúng hãy «im lặng » về vụ trứng khan hiếm và giá tăng phi mã .

Thật ra trứng khan hiếm và giá cả tăng vọt trong gần đây có nguồn gốc từ vụ gà bị cúm từ mấy năm trước. Chánh phủ đã phải cho hủy diệt hơn 166 triệu gia cầm. Ơ Mỹ,phần lớn, lối 98%, gà nuôi trong chuồng nên sự lây lan khi có dịch rất khó tránh . Bộ Canh nông vừa đưa ra một kế hoạch với 1 tỷ us để nhằm ngăn chận dịch bịnh, cải thiện vấn đề môi sinh, nghiên cúu tìm thuốc chủng và đề bù thiệt hại cho những nhà chăn nuôi .

Hồi tháng giêng, bà Karoline Leavitt, đặc trách báo chí của Nhà Trắng, cáo buộc chánh quyền tiền nhiệm đã tạo ra tình trạng trứng khan hiếm và giá cao. Đúng là dưới thời ông Tổng thống Joe Biden, gà vịt có bị giết hằng loạt để ngừa bịnh lây lan. Tình trạng này cũng đã xảy ra dưới thời Obama và cả Trump nữa .

Nhưng tại sao nay trứng tăng giá và khan hiếm lại trở thành một vấn đề chánh trị cho ông Tổng thống Trump? Trong thời gian vận động ứng cử Tổng thống, ông Trump nhắc đi nhắc lại nhiều lần khi đắc cử, ông sẽ ổn định ngay lập tức giá trứng để bảo đảm ngân sách chi tiêu của dân chúng .

Thiếu trứng và giá đắt trở thành vấn đề chánh trị cho Trump vì tình trạng đó ảnh hưởng trực tiếp tới đời sống hằng ngày của các từng lớp dân chúng trong xã hội Mỹ . Hơn nữa, nó còn cho thấy kinh tế Mỹ hiện nay không phải thật sự là không có mặt yếu. Và yếu thiệt.

Về những điều hứa lúc vận động ứng cử, Trump đã làm được việc đuổi di dân lậu về xứ, cho xây lại rào cản ở phía Nam xứ Huê kỳ. Theo kết quả điều tra thì vấn đề kinh tế và lạm phát là yếu tố có tính quyết định để cử tri chọn lựa ứng cử viên. Tháng 2 năm 2025, trả lời đài NBC News, Trump tuyên bố ông thắng cử nhờ ông hứa sẽ giải quyết dứt vấn đề di dân lậu và giá thực phẩm leo thang. Di dân lậu, đúng là ông có đuổi đi khỏi Huê kỳ một số người. Nhưng thực phẩm leo thang, thì dân Mỹ vẫn chưa thấy tài kinh ban tế thế của ông Tổng thống. Cụ thể như đối phó tình trạng trứng gà khan hiếm và giá tăng vọt, ông Tổng thống chỉ mới ban hành lệnh « im lặng »!

Trump đắc cử đừng quên vai trò của cử tri nông dân vì họ đại đa số nhiệt tình ủng hộ Trump từ năm 2020. Trong số công nhơn nông nghiệp, theo ước tính, có tới 70% là di dân mà trong số này, có tới 40% là dân lậu, làm việc không giấy tờ hợp pháp. Vậy nếu Trump thực hiện đúng như tuyên bố là đuổi hết những người tới Mỹ không giấy tờ thì giới nông nghiệp sẽ còn gặp nhiều khó khăn nữa về nhơn công, sẽ làm cho giá thực phẩm e khó hạ thấp mà còn bị khan hiếm.

Ngoài ra, giá thực phẩm tăng, một phần cũng doTrump giảm trợ cấp cho một số ngành trong nông nghiệp . Tháng 3 vừa rồi, Chánh quyền Trump lại cắt mất 1 tỷ us trợ cấp đã làm cho giới nông dân thấy khó khăn nên thông điệp « khó khăn hôm nay nhưng ngày mai huy hoàng » quả là một giấc mơ quá đẹp!

Trong lúc tình hình thế giới có nhiều bất ổn thì tìm hiểu kinh tế, người ta chỉ cần nhìn trên bàn ăn của gia đình .

Nông dân Mỹ biết giá trứng ở bên Canada láng giềng vẫn không tăng và vẫn không khan hiếm do nhờ chăn nuôi ở bên đó tuân theo những qui định khác hơn . Mỹ không có những qui định về đời sống của nông dân phải được thoải mái và về sức khỏe cho gia cầm và gia súc. Những tiêu cuẩn này giúp tránh dịch bịnh cho gia cầm và nhờ đó giữ ổn định giá cả. Đừng quên trách nhiệm của người lãnh đạo là « tại đây và hiện nay » .

Dân Mỹ « tăng gia sản xuất »

Để đối phó nạn trứng khan hiếm và giá quá đắt, dân Mỹ đua nhau nuôi gà mái trong vườn nhà.

Giới buôn bán gà để nuôi vui mừng vì số gà mái đẻ bán ra nhiều hơn bình thường, 100 con chỉ trong 4 ngày, bình thường phải mất tới vài ba tuần. Về số gà bán tăng gắp đôi (Theo AFP). Chánh quyền địa phương cũng cho phép dân chúng nuôi gà trong nhà và còn khuyến khích nhà nhà hảy « tăng gia sản xuất » trứng.

Nuôi gà trong nhà lấy trứng góp phần dinh dưỡng cho bữa ăn gia đình, ngày nay vì gà nín đẻ nên dân Mỹ mới làm. Ở Hà nội, thành phố ngàn năm văn vật, vào những năm 45 của thế kỷ XX, một vị Tiến sĩ Luật và Văn khoa, Cụ Nguyễn Mạnh Tường, đã làm.

Một hôm, Cụ được mời nói về Dân chủ trong một buổi diển thuyết tổ chức chánh thức . Dĩ nhiên Cụ nói Dân chủ theo một chế độ Dân chủ pháp trị (Etat de droit) . Nhưng điều Cụ nói không đúng theo cái hiểu biết của Hồ Chí Minh vừa mới lõm bõm học được ở Staline, tên gốc du đãng và cướp cạn, nên Cụ bị Hồ Chí Minh trù dập cả gia đình, cắt nguồn lương thực . May mắn, bà Cụ được người quen lén đem cho một con gà mái tơ. Cả nhà nuôi để chờ gà đẻ trứng . Kiếm cái ăn cho 3 người đã khó, nay còn phải kiếm thêm cái ăn cho gà .

Gà đẻ trứng. Cả nhà đồng ý mỗi người mỗi ngày ăn 1 trứng . Nếu hôm gà không đẻ thì người tới phiên hôm đó bỏ qua, chờ phiên tới. Nhờ con gà mái cho trứng mà gia đình 3 người lây lất sống qua ngày, cơ thể có thêm được chút dinh dưỡng .

Lễ Phục sinh và trứng

Đi lượm trứng vào ngày lễ Phục sinh là nét văn hóa truyền thống lâu đời của Tây phương . Năm nay vì trứng khan hiếm và giá quá đắt, nhiều gia đình Mỹ nghĩ cách tìm vật gì khác thay thế trứng để vẫn có thể cho trẻ con đi lượm trứng phục sinh hằng năm

Tại một nông trại ở Ohio, hằng năm, dân chúng vẫn giữ nếp cũ, tổ chức lượm trứng nhơn lễ Phục sinh với hơn 2000 trẻ con tham dự. Riêng năm nay, lần đầu tiên, từ bốn mươi năm qua, người ta phải thay thế trứng thiệt bằng trứng nhựa (plastique). Có người làm trứng giả bằng khoai hoặc bằng củ hành và trang trí cho giống trứng thiệt. Trên mạng xã hội, có nhiều họa sĩ hướng dẫn cách trang trí cho đẹp và cho giống trứng thiệt để giữ được sự hào hứng cho trẻ con .

Trang trí trứng cho lễ Phục sinh cũng giống như trang trí cây thông cho lể Giáng sinh, một truyền thống được giữ gìn từ thế hệ này qua thế hệ kia . Nhưng nay thì trang trí củ khoai hoặc củ hành thay trứng .

Vì gà mái ở Mỹ không đẻ!

Ông Tổng thống Trump vừa lên ngôi liền ban hành một loạt sắc lệnh làm khuấy động cả thế giới . Chẳng lẽ sắc lệnh của ông cũng lại làm cho gà mái ở Mỹ hoảng sợ mà không dám đẻ nữa?

Nguyễn thị Cỏ May