Dân số Trung Quốc bớt đi

Các con số biết nói

Cục Thống kê Quốc gia Trung Quốc hôm thứ Ba cho biết dân số của họ vào cuối năm 2022 kém đi 850.000 người so với 2021. Trong năm 2022 có 9,56 triệu trẻ chào đời trong lúc số người qua đời là 10,41 triệu.

Hiện vẫn chưa rõ sự sút giảm này có phải do đại dịch lần đầu tiên được phát hiện ở thành phố Vũ Hán trước khi lan rộng khắp thế giới hay không. 

Một số chuyên gia tin rằng dân số Trung Quốc đã suy giảm trước đó vài năm, thay vì năm ngoái. Trung Quốc chính thức chấm dứt chính sách một con vào năm 2016. Kể từ đó, Trung Quốc đã khuyến khích các gia đình sinh con thứ hai hoặc thứ ba, nhưng không mấy thành công. Một trong những lý do, chi phí nuôi dạy trẻ ở các thành phố quá cao.

Lần cuối cùng Trung Quốc suy giảm dân số là trong chiến dịch Đại Nhảy Vọt do Mao Trạch Đông phát động vào cuối những năm 1950, dẫn đến nạn đói kinh khiếp, làm hàng chục triệu người thiệt mạng.

Cục thống kê Trung Quốc cho biết dân số trong độ tuổi lao động – từ 16 đến 59 tuổi – là 875,56 triệu người, chiếm 62% dân số cả nước; trong khi những người từ 65 tuổi trở lên là 209,78 triệu người, chiếm 14,9% tổng số.

Tỷ lệ thất nghiệp ở thanh niên từ 16 đến 24 tuổi vẫn ở mức cao, 16,7%.

Nam giới đông hơn nữ giới, 722,06 triệu so với 689,69 triệu; kết quả của chính sách một con và sở thích muốn có con trai để nối dõi.

Các con số cũng cho thấy mức đô thị hóa cũng tăng ở một quốc gia mà người ta thường nghĩ có nhiều nông dân. Tính đến năm 2022, dân số sống ở đô thị là 920,71 triệu người, tương đương 65,22%.

Dữ liệu trong ngày thứ Ba của Cục Thống kê còn cho thấy tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc vào năm 2022 là 3%, kém chỉ tiêu đề ra là 5,5%, chưa bằng một nửa so với 8,1% của năm 2021, giữa áp lực của các biện pháp kiểm soát chống vi-rút và khủng hoảng bất động sản.

Đây là tỷ lệ hàng năm thấp thứ hai trong vòng 40 năm qua. Lần thứ nhất vào năm 2020 chỉ tăng có 2,4% khi bắt đầu đại dịch.

Trong nhiều cuộc khảo sát, những người được hỏi trả lời rằng gia đình nhiều người rất tốn kém là lý do chính để họ không có thêm con. Lý do này đặc biệt đúng đối với những người sống ở các thành phố lớn, nhiều người có chủ trương về hôn nhân và sinh con hoàn toàn khác với thế hệ cha mẹ. Các lý do khác gồm: mức lương thấp hơn cho phụ nữ sau khi sinh con và thiếu dịch vụ giữ trẻ.

Trong những tháng gần đây, chính quyền đã áp dụng các biện pháp trợ cấp để giảm bớt gánh nặng tài chính này. Thượng Hải năm ngoái cho các bà mẹ nghỉ thai sản thêm 60 ngày ngoài thời gian nghỉ bắt buộc của nhà nước. Thành phố Thâm Quyến trợ cấp 10.000 nhân dân tệ (1.476 USD) cho các cặp vợ chồng có con thứ ba.

Một câu hỏi trên mạng xã hội Trung Quốc “Liệu có con có thực sự quan trọng hay không?” đã nhận được cả triệu like.

Một cư dân mạng có tên đăng nhập Joyful Ned đã post: “Lý do cơ bản khiến phụ nữ không muốn có con không nằm ở bản thân họ, mà nằm ở sự thất bại của xã hội và đàn ông trong việc gánh vác trách nhiệm nuôi dạy con cái. Đối với những phụ nữ sinh con, điều này dẫn đến sự suy giảm nghiêm trọng về chất lượng cuộc sống và đời sống tinh thần.”

Các cặp vợ chồng mới cưới cũng đã phàn nàn trên MXH về các cuộc gọi thường xuyên của chính quyền địa phương hỏi khi nào họ định mang bầu.

Tìm kiếm trực tuyến cho xe đẩy trẻ em trên công cụ tìm kiếm Baidu của Trung Quốc giảm 17% vào năm 2022 trong khi tìm kiếm bình sữa trẻ em giảm hơn một phần ba kể từ năm 2018. Ngược lại, số lượt tìm kiếm các nhà chăm sóc người cao tuổi đã tăng gấp 8 lần vào năm ngoái

Thấy gì qua các con số

Sự công nhận chính thức về dân số giảm là một chuyện lạ của Trung Quốc. Đợt bùng phát Covid vừa rồi Trung Quốc loan báo có 60 ngàn người chết nhưng WHO cho rằng con số thực sự cao hơn.

Trung Quốc sợ Ấn Độ giành mất vị trí số 1 về quốc gia đông dân nhất thế giới. Liên Hiệp Quốc đã cảnh báo rồi.

Trung Quốc sợ không đạt được mục tiêu mà ông Tập đã đề ra là đến 2030 Trung Quốc sẽ là cường quốc kinh tế số 1, qua mặt Hoa Kỳ, giữa lúc Hoa Kỳ đang cấm một số công ty Trung Quốc tiếp cận công nghệ Mỹ, với lý do an ninh quốc gia và những lo ngại về cạnh tranh công bằng.

Khủng hoảng dân số, thiếu người lao động, xã hội lão hóa trong lúc thiếu một mạng lưới an sinh xã hội mạnh mẽ có thể biến thành một thảm họa, ghế ông Tập sẽ rung. Ông Tập mà rung thì biết đâu bà Thái hay ông Trọng cũng rung.

Nói đến xã hội lão hóa, bọn xấu còn tung tin sở dĩ Tập Cận Bình nới lỏng lệnh zero-covid mới đây một phần là vì có ông quan nào đó tâu rằng covid nói chung, và nhất là biến thể mới XBB.1.5 của nó thường hay tấn công người già, hệ miễn nhiễm không vững như giới trẻ. Do đó, với mạng lưới trợ cấp người cao tuổi yếu kém hiện nay, nới lỏng chính sách Nói Không Với Covid cũng là một kế nhất cử lưỡng tiện.

Lực lượng lao động bị thu hẹp và sự thoái bộ trong sản xuất không chỉ ảnh hưởng một mình Trung Quốc. Nó sẽ làm tăng giá cả và lạm phát ở Hoa Kỳ và Châu Âu, hai nơi mua nhiều hàng của Trung Quốc.

Thế nhưng, giống như những người phát ngôn của Bộ Ngoai giao Hà Nội, ông Khương Nghĩa, người đứng đầu Cục Thống kê của Trung Quốc, đã bác bỏ những lo ngại về sự suy giảm dân số, nói với các phóng viên rằng “tổng cung lao động vẫn vượt quá số cầu.”

Châu Quang